Kỹ Năng Lãnh Đạo
Kỹ năng là năng lực khéo léo, biết vận dụng những kiến thức thu thập được đem áp dụng vào thực tế. Lãnh đạo là khả năng qui tụ, tổ chức, điểu khiển, dẫn dắt, lèo lái, theo một đường lối cụ thể đã vạch ra cho lợi ích chung.
Vậy, kỹ năng lãnh đạo là “tri thức-thực hành” thể hiện qua việc tổ chức, đạt mục đích, ví như người thuyền trưởng lèo lái con tàu hay nhạc trưởng điều khiển buổi hòa nhạc. Đặc điểm kỹ năng là rèn luyện, đưa lý thuyết vào thực hành, như người bơi lội, hay người tập lái xe. Kinh nghiệm những năm phục vụ trong chủng viện và trong môi trường xứ đạo, tôi thấy hai kỹ năng lãnh đạo sau đây cần rèn luyện trường kỳ.
1. Rèn luyện kỹ năng khôn ngoan.
1.1. Nguyên tắc
“Khôn nên quan, gan nên giàu.”
Lãnh đạo ngày nay, cần cả hai.
Trước hết cần Khôn Ngoan. Khôn ngoan là khao khát “Chân, Thiện, Mỹ.” Người lãnh đạo rất cần khôn ngoan như cá cần nước. Phải coi khôn ngoan hơn tất cả địa vị, danh lợi, tiền của.
Thứ đến cần Giàu về tài chánh: “Vô Văn bất nhóc nhách.”
Giàu còn là kết quảcủa trí thông minh, ý chí cao thượng và lòng can đảm, gan dạ: “Có gan làm giàu.” Nên Giàu còn hiểu là người kiên tâm bền chí, không sợ bất cứ một thử thách nào, vì không có thách đố nào mà không có cách giải quyết. Thách đố còn là dấu hiệu tiên báo thành công. Theo triết lý âm dương: “Bĩ cực thái lai; Cái khó ló cái khôn; Thất bại là mẹ thành công.” Theo Khổng Tử: “Khi Ông Trời muốn trao cho ai một sứ mạng cao cả, truớc hết, Ngài đổ cay đắng vào tâm hồn họ; đưa họ đến chỗ tận cùng của đau khổ. Có như vậy mới làm sống lại trong con người họ những tâm tình tốt đẹp; và củng cố đức kiên nhẫn để mang lại cho con người những gì còn thiếu sót."
1.2. Thực hành.
Người khôn ngoan luôn cần tầm nhìn chiến lược. Biết nhìn xa trông rộng; trông trước trông sau; nghĩ trước nghĩ sau; chuyên cần cầu nguyện, vì Thiên Chúa là Đấng lãnh đạo, chính Ngài chọn người lãnh đạo và ban cho họ tầm nhìn của Thánh Linh để thực hiện chương trình của Ngài.
Trong cựu Ước, Ngài đã chọn Môisê và một nhóm cộng tác.
Trong Tân Ước, Đức Kitô đã chọn mười hai tông đồ và đặt Phêrô lãnh đạo.
Đội ngũ lãnh đạo cần bàn bạc, so sánh, cân nhắc, lựa chọn phương án tối ưu, luôn kèm phương án phụ dự phòng. Rồi lập chương trình khép kín, dự phòng bất trắc.
Chọn người cộng tác.
Phân công.
Đôn đốc. Kiểm tra. Uốn nắn kịp thời.
Bám sát thực tiễn, rút bài học kinh nghiệm và đổi mới.
Trong ứng xử, người lãnh đạo cần xử thế khéo léo: “Bàn tay sắt bọc nhung.”
Biết dùng đúng phương tiện để đạt mục đích.
Sử dụng cách xử trí tối ưu và xử lý cách tốt nhất, tránh bất lợi không cần thiết.
Trước khi đưa ra đường lối hay quyết định cần thận trọng, lắng nghe, nghĩ trước nghĩ sau, lựa chọn đúng “Đường”, sử dụng đúng “Người”, và đúng “Phương Tiện” để đạt mục đích, theo các tiêu chuẩn Phúc Âm, Cơng Đồng Vat. II, văn hóa Hiện Đại, văn hóa Việt Nam.
2. Rèn luyện kỹ năng hiệp thông, hiệp nhất, đoàn kết
2.1. Nguyên tắc
“Đoàn kết thì sống”
“Đại đoàn kết, đại thành công.”
“Hiệp thông tới đâu, thành công tới đó.”
Lãnh đạo tài, đoàn kết cao.
Thống nhất trong đa dạng, dị biệt.
Xây dựng Hiệp Thông là chức năng bản chất của lãnh đạo.
Phải giữ gìn như con ngươi trong mắt mình. Phải mua với bất cứ giá nào.
Thành lập ban theo dõi, xử lý và bảo vệ đoàn kết nội bộ. Kinh nghiệm cổ nhân: “Người cốt đồng lòng, đồng lòng cốt ở lý” (Nhân đồng thử tâm, tâm đồng thử lý). Muốn đoàn kết, người lãnh đạo phải có lý tưởng, đường lối, có đạo lý, hợp lý. Ngay cả những người cộng sự, không chỉ đồng lòng đồng ý, nhất trí, nhưng cũng phải biết tham luận hợp lý, tôn trọng và dám nói chân lý.
2.2. Thực hành
Người lãnh đạo và ban bảo vệ đoàn kết nên lưu ý một số việc sau đây.
Không thể đoàn kết rộng rãi nếu không có đoàn kết nội bộ.
Tối kỵ óc bè phái, cục bộ, địa phương.
Nếu có những người đó đang lãnh đạo, dứt khoát cũng đành phải đưa xuống.
Luôn nghĩ tới toàn cục, mọi việc phải xuất phát từ lợi ích chung. Không tranh quyền, háo danh. Tránh va chạm tự ái. Đề phòng thói ích kỷ, ỷ lại, nhất là thói bì tị. Nên vận dụng vũ khí phê bình và tự phê bình.
Việc nhỏ phải coi trọng phong cách đạo đức.
Việc lớn phải coi trọng nguyên tắc, không nên tranh luận vô nguyên tắc.
Luôn sống theo kỷ cương, nhưng được bao bọc bởi tình thương và trách nhiệm.
Chú ý tới lòng chân thành, hiểu biết (đa số do hiểu lầm) và bổ xung cho nhau.
Lm. Gioankim Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
Các tin khác