Ứng Dụng Tinh Thần Đổi Mới
Trong Cơ Chế Mục Vụ Xứ Đạo
1. Sơ đồ Tổ Chức Mục Vụ Xứ Đạo
Dẫn nhập
Công Đồng Vatican II là Công Đồng đổi mới. Để đổi mới, Thánh Công Đồng khởi đổi từ định nghĩa. Trước hết định nghĩa về con người: “Con người là cả hồn cả xác, là xác và hồn”.[1] Thứ đến là về Giáo Hội: “Giáo Hội là Dân Thiên Chúa, là Gia Đình Của Chúa, là Nhiệm Thể Chúa Kitô, là dấu chỉ và dụng cụ hiệp thông với Chúa và với toàn cầu.” [2]
Căn cứ vào những định nghĩa trên, chúng ta có thể khắc họa dự thảo cơ chế: “Hội đồng mục vụ giáo xứ.” Cơ chế mục vụ này, thể hiện dấu chỉ và dụng cụ Hiệp Thông, tạo nên một Giáo Hội tham gia.
Cơ chế mục vụ này tạo cho cộng đồng tín hữu giáo xứ góp phần cộng tác vào việc cổ võ sinh hoạt mục vụ hợp tác sinh động, như trong đại gia đình Thiên Chúa.
Hệ thống tổ chức mục vụ này rất phù hợp với văn hóa Á Châu, đặc biệt là văn hóa Việt Nam: “Mang tính cộng đồng và trọng gia tộc.”
Hy vọng cơ chế mục vụ này, sẽ góp phần tích cực phục vụ nhân vị con người và tác động phát triển hiệu quả toàn diện và toàn thể Giáo Hội và xã hội trong thời đại hợp tác hôm nay. Sau đây là sơ đồ dự thảo tổ chức, đặc điểm, tóm tắt qui chế và nhận xét về “Hội Đồng mục vụ Giáo Xứ.”
SƠ ĐỒ TỔ CHỨC
HỘI ĐỒNG MỤC VỤ GIÁO XỨ
2. Đặc điểm, tóm tắt qui chế và nhận xét
2.1. Đặc điểm
Hệ thống tổ chức “Hội Đồng Mục Vụ Giáo Xứ,” thể hiện mầu nhiệm Hiệp Thông, bao gồm Thánh bổn mạng, cha xứ, các Thánh, các linh hồn, đại diện các thành phần Dân Chúa. Như trong đại gia đình: có lão thành, gia trưởng, hiền mẫu, thanh niên, thiếu nhi, đại diện trẻ thơ.
Thánh bổn mạng, các Thánh, các linh hồn, cha xứ, không ở trên mà cùng ở trong hàng với Dân Chúa. Hội Đồng Giáo Xứ không ở trên mà ở dưới Gia Đình Dân Chúa. Họ được Dân Chúa bầu ra, được Giáo Quyền chấp thuận, xã hội công nhận, làm người phục vụ sự hiệp thông Dân Chúa.
Bốn Ban Mục Vụ, đặc trách chuyên môn phục vụ cả hồn cả xác, cả đạo cả đời, cả vật chất cả tinh thần, cả đời này cả đời sau. Quí chức cựu và Cố Vấn giúp kinh nghiệm hỗ trợ cho Hội Đồng Mục Vụ, đặc trách đào tạo người phục vụ cho giáo xứ.
Đặc trưng cơ chế chú trọng tới Ơn Chúa và sự Hiệp Thông. Vì thế, cơ chế được xây dựng trên nền tảng của sự Cầu Nguyện và Hy Sinh, theo phương châm: “Thứ nhất cầu nguyện, thứ nhì hy sinh, thứ ba mới tới hoạt động tông đồ;” và bảo vệ sự “Đoàn Kết” với bất cứ giá nào, như thể bảo vệ “Con Ngươi” trong mắt mình.
2.2. Giới thiệu tóm tắt qui chế (Có sách riêng)
Qui chế là những qui định chung. Những qui định cụ thể về tổ chức, cơ cấu nhân sự. Nhiệm vụ và nghĩa vụ của từng thành phần trong cơ chế, đại diện toàn thể Dân Chúa, khi sống cũng như khi qua đời, sau khi qua đời. Qui định các sinh hoạt, các chế độ, chính sách về bầu cử, lễ bàn giao. Qui chế gồm: lời mở đầu và 23 điều.
2.3. Nhận xét:
Sơ đồ hệ thống tổ chức Mục Vụ Giáo Xứ, đặc điểm, qui chế, dựa theo tinh thần Công Đồng Vat.II và Bộ Giáo Luật 1983. Hội nhập Văn Hóa Việt Nam. Nó đã được thể nghiệm năm 1991. Và năm 2003, có bổ xung.
Sau mười hai năm thử nghiệm,1991 – 2003, đã có những kết quả nhất định. Nó được giới thiệu cho 18/21 giáo xứ trong giáo hạt Tân Hiệp, giáo phận Long Xuyên, Việt Nam. Linh mục quản hạt giáo hạt Tân Hiệp, năm 2004, sau khi nghe giới thiệu tài liệu này tại giáo xứ Trinh Vương, kinh A1, thuộc giáo hạt Tân Hiệp, đã chân thành bày tỏ: “Tôi muốn hệ thống tổ chức Mục Vụ Giáo Xứ này được phổ biến rộng khắp.”
3. Kết luận
Vào những thập niên 80-90, ở Việt Nam có một câu ngạn ngữ Quốc Tế rất nổi tiếng. Nó được truyền tụng khắp Nước. Đó là câu “Đổi mới hay là chết.”
Đúng là qui luật của sự sống còn.
Tuy nhiên, chúng ta cần xác định.
Nguyên tắc không bao giờ đổi, vì phát xuất từ chân lý Phúc Âm . Còn phương pháp, vì có liên quan tới văn hóa, mà văn hóa là những cái còn lại và là những cái còn thiếu sót, nên luôn cần đổi mới.[3]
Công Đồng Vat. II là công đồng đổi mới. Muốn cho hàng giáo dân và hàng giáo phẩm có thể hợp tác mục vụ với nhau một cách khoa học, hài hòa và hữu hiệu, Công Đồng đưa ra phương pháp lãnh đạo hiệp thông thay vì lãnh đạo cơ cấu chỉ huy trước đây.
Cần có một cơ chế và phương thức lãnh đạo, đáp ứng văn hóa thời đại. Thực hiện đường hướng này, một hệ thống cơ chế mục vụ đã được đề nghị áp dụng trong phạm vi xứ đạo nêu trên.
Nhưng điều quan trọng hơn hết vẫn là vấn đề nhân sự. Để có “hàng giáo dân trưởng thành” hầu có thể góp phần làm việc với hàng giáo phẩm, cần đào luyện người tín hữu giáo dân cơ bản ở mức độ ngang tầm với các thành phần Dân Chúa.
Đặc biệt, cần chú tâm đào luyện những tông đồ giáo dân, người giáo dân lãnh đạo chuyên biệt. Hầu trở thành là những người phục vụ có khả năng và tự tin. Chúng ta sẽ bàn tiếp.
Lm. Gioankim Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
[1] Công Đồng Vat.II, MV, 14.
[2] Ibid., GH, 9; 6; 28; 50; 7; 13; 42.
[3] Edouard Herriot: “Văn hóa là cái còn lại khi người ta đã quên đi tất cả, là cái vẫn thiếu khi người ta đã học tất cả.”
Các tin khác