Jonathan Liedl của Hãng tin CNA, ngày 4 tháng 10, tường trình rằng vào ngày khai mạc Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị, một viên chức lãnh đạo tiến trình đã kêu gọi những người tham gia đọc “các dấu chỉ thời đại” để “khám phá một ngữ pháp về tính đồng nghị cho thời đại chúng ta”.

 

“Giống như ngữ pháp các ngôn ngữ của chúng ta thay đổi khi chúng phát triển, ngữ pháp của tính đồng nghị cũng vậy: Nó thay đổi theo thời gian,” Đức Hồng Y Jean-Claude Hollerich, tổng tường trình viên của Thượng Hội Đồng Giám Mục Thường lệ lần thứ 16, nói trong bài phát biểu đã chuẩn bị sẵn vào đầu phiên chiều.

Khám phá một ngữ pháp mới về tính đồng nghị, một thuật ngữ có nghĩa là “hành trình cùng nhau”, có thể là mục tiêu đã nêu của thượng hội đồng, sẽ tiếp tục trong suốt tháng và kết thúc với phiên họp cuối cùng vào tháng 10 năm 2024. Nhưng vào ngày khai mạc, các nhà lãnh đạo thượng hội đồng cũng làm nổi bật nhiều cách trong đó cuộc họp mặt hiện tại phá vỡ khuôn mẫu của các Thượng Hội đồng Giám mục trước đây.

Đức Hồng Y Mario Grech lưu ý rằng, “lần đầu tiên”, việc đưa những người không phải là giám mục vào Thượng Hội đồng, bao gồm “các giáo dân nam nữ, các tu sĩ nam nữ, phó tế và linh mục, những người không còn là 'ngoại lệ đối với chuẩn mực' ', nhưng là thành viên đầy đủ của phiên họp.

Hai mươi bảy phần trăm trong số 365 thành viên bỏ phiếu của hội đồng không phải là giám mục, trong đó có 54 phụ nữ. Khoảng 80 thành viên không bỏ phiếu, bao gồm các chuyên gia và người điều phối, cũng tham gia vào quá trình này.

Đức Hồng Y Grech, người đứng đầu văn phòng Vatican tổ chức Thượng Hội đồng Giám mục, cho biết: “Không phái đoàn nào có thể đại diện đầy đủ cho toàn thể dân Chúa, chủ thể của ‘cảm thức đức tin’” hay ý thức của các tín hữu. Ngài cũng nói thêm rằng Thượng Hội đồng không thể được coi là một “đại diện đầy đủ” của Giáo hội, bởi vì nó không bao gồm sự tham gia đầy đủ của giám mục đoàn, giống như trong một công đồng đại kết.

Vị giáo phẩm người Malta nói: “Nhưng các anh chị em này nhắc nhở chúng ta bằng chính sự hiện diện của họ về sự hiệp nhất trong tiến trình thượng hội đồng”.

Bối cảnh và cách bố trí độc đáo của Thượng Hội đồng - được tổ chức không phải ở Hội trường Thượng hội đồng mà ở Hội trường Yết kiến Phaolô VI lớn hơn - cũng là trọng tâm của bài phát biểu khai mạc.

Đức Hồng Y Hollerich cho biết quyết định để những người tham gia ngồi “không theo thứ bậc” mà tại các bàn tròn để tạo điều kiện cho cuộc thảo luận nhóm nhỏ không phải là một quyết định được đưa ra từ trên xuống, mà “phản ảnh trải nghiệm của dân Chúa” đã tham gia vào các giai đoạn trước của Thượng Hội đồng về tính đồng nghị. Quá trình đó bắt đầu vào năm 2021 và bao gồm các giai đoạn giáo phận, quốc gia và lục địa.

Ngay cả Đức Thánh Cha Phanxicô cũng ngồi ở một chiếc bàn tròn, mặc dù ở đầu phòng và hơi cao. Cùng ngồi cùng bàn với Đức Giáo Hoàng có những người tổ chức chủ chốt của Thượng Hội đồng, bao gồm các Hồng Y Hol-lerich và Grech, Nữ thư ký Thượng hội đồng Nathalie Becquart, và Thượng phụ Ibrahim Isaac Sidrak, người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo Coptic và là chủ tịch-đại biểu trong ngày khai mạc.

Những người phát biểu khai mạc, trong đó có Đức Giáo Hoàng Phanxicô, đã phát biểu ở thế ngồi. Camera ở mỗi bàn đã ghi lại hình ảnh của những người đang phát biểu, hiển thị họ không chỉ trên màn hình lớn ở phía trước phòng mà còn trên bốn màn hình ở mỗi bàn tròn.

Đức Hồng Y Hollerich nói thêm rằng “các bàn tròn cũng nhắc nhở chúng ta rằng không ai trong chúng ta là ngôi sao trong Thượng Hội đồng này”, vì “nhân vật chính của sự kiện là Chúa Thánh Thần”. Đức Hồng Y cũng gợi ý rằng các giám mục “không tích cực lắm” trong các giai đoạn trước của thượng hội đồng “có thể phải đối mặt với những thách thức” về cách bố trí, trong khi nhiều thành viên không phải là giám mục, ngược lại, đã tích cực tham gia vào các cuộc thảo luận của giai đoạn lục địa của thượng hội đồng.

Các nhà tổ chức Thượng hội đồng thừa nhận rằng tiến trình dẫn tới Thượng hội đồng hiện tại về tính đồng nghị không phải là không có những thách thức.

Thượng phụ Sidrak nói rằng “ban đầu, điều đó không hề dễ dàng,” vì nhiều người cảm thấy “hơi mất phương hướng” trước những điểm mới lạ của tiến trình đồng nghị kéo dài nhiều năm nhằm mục đích tham gia hoàn cầu. Đức Hồng Y Grech cũng nói thêm rằng một số người mà ngài đã gặp trong giai đoạn trước đều “cảnh giác” với quy trình này, và thậm chí còn nói rằng mẹ anh gần đây đã hỏi anh “tại sao tôi lại 'lãng phí' nhiều [thời gian] như vậy trong các văn phòng ban thư ký nếu điều đó không giúp tôi rao giảng Tin Mừng.”

"Bà rất đúng! Và tôi không muốn quên câu hỏi này của bà ngay cả khi chúng ta được mời gọi dừng lại một cách tích cực để cầu nguyện và lắng nghe suốt cả tháng.”

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Thượng Hội đồng cũng cho biết các giai đoạn tiến hành của Thượng hội đồng đã hợp pháp hóa phiên họp hiện tại. Đức Hồng Y Grech nói rằng “toàn thể Giáo hội và mọi người trong Giáo hội đã có cơ hội tham gia vào tiến trình thượng hội đồng”, trong khi Thượng phụ Sidrak nói thêm rằng phiên họp thượng hội đồng “đã được chuẩn bị trước bởi sự tham khảo ý kiến của dân Chúa, của mỗi người và mọi người đã được rửa tội, mỗi người theo đặc sủng riêng của mình một cách sống động, thực tế và cụ thể hơn”.

Đức Hồng Y Hollerich nói rằng nhiệm vụ của phiên họp trong việc khám phá một ngữ pháp đương thời về tính đồng nghị sẽ “không bắt đầu lại từ đầu” nhưng sẽ được xây dựng dựa trên “truyền thống thần học phong phú về tính đồng nghị” của Giáo hội, cũng như huấn quyền của các vị giáo hoàng, đặc biệt là Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Tổng tường trình viên của Thượng Hội đồng cũng nói thêm rằng quá trình này sẽ được hướng dẫn bởi “những quy tắc căn bản không bao giờ thay đổi”: phẩm giá bí tích rửa tội, thừa tác vụ Phêrô, tính hợp đoàn giám mục, thừa tác vụ thụ phong, chức tư tế chung của các tín hữu, và “mối quan hệ qua lại của chúng”.

Đức Hồng Y Hollerich cũng nói rằng “công việc phân định chung” của Thượng Hội đồng không nên là một cuộc tranh luận kiểu nghị viện – “một cuộc chiến giữa quan điểm A và B” và giữa những người được gọi là bảo thủ và những người được gọi là cấp tiến – mà là “đồng hành cùng Chúa Kitô trong Giáo hội của Người”.

Với ngày khai mạc Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị đã kết thúc, những người tham gia bước vào một loạt các cuộc thảo luận và bỏ phiếu - với khả năng tiếp cận báo chí hoặc phương tiện truyền thông hạn chế. Bốn “mô thức” [modules]sẽ được dành cho các vấn đề có trong Tài liệu Làm việc, tài liệu được soạn thảo dựa trên kết quả của các giai đoạn thượng hội đồng trước đó, với phiên họp cuối cùng dành để thảo luận và phê duy-ệt “báo cáo tổng hợp” cuối cùng.

Đức Hồng Y Hollerich cho biết “hy vọng chân thành” của ngài là phiên họp tháng 10 năm 2023 sẽ xây dựng “lộ trình” cho năm tiếp theo.

Ngài nói: “Lý tưởng nhất là lộ trình này sẽ chỉ ra chỗ chúng ta cảm thấy đã đạt được sự đồng thuận giữa chúng ta và trên hết là trong dân Chúa, đặt ra các bước có thể thực hiện để đáp lại tiếng nói của Chúa Thánh Thần. Nhưng nó cũng nên cho biết chỗ nào cần suy gẫm sâu hơn và điều gì có thể giúp ích cho quá trình suy gẫm đó.”