Chuyên gia về các tội phạm có tổ chức, ký giả Ý Nello Scavo của nhật báo Avvenire vừa xuất bản quyển Các kẻ thù của Đức Giáo hoàng Phanxicô, nói về những người mà Đức Phanxicô làm họ bực mình vì ngài muốn cải cách Giáo hội. Ông trả lời các câu hỏi của báo Thập giá.

Báo Thập giá: Trong quyển sách của ông, ông nhấn mạnh nhiều đến cách mà vì lợi ích kinh tế, họ chống đối Đức Phanxicô. Làm sao họ lại bực mình chuyện này?

Nello Scavo: Ở Mỹ bây giờ người ta đã thấy các mối liên hệ giữa những người chống đối Đức Giáo hoàng và nhóm tài phiệt cảm thấy mình bị đe dọa vì các công kích của ngài chống chủ nghĩa tự do hay về cơn khủng hoảng môi sinh: ngày nào họ cũng nói Giáo hội không cần phải nói về môi sinh, Đức Giáo hoàng không biết gì về kinh tế, hoăc đối với vấn đề Cba, họ nói ngài đã làm một sai lầm lớn.

Ở Âu châu và đặc biệt ở Pháp, người ta ít nói về việc bán vũ khí, một trong các lãnh vực kinh tế rất thành công hiện nay, một vấn đề mà Đức Giáo hoàng rất quan tâm. Nước Pháp là một trong các nước chính xuất cảng vũ khí. Ở Ý cũng vậy, người ta ghi nhận những vùng sản xuất vũ khí là những vùng ngập ngừng nhất trong việc tiếp nhận người tị nạn. Như thế cũng đáng quan tâm để biết các mối dây liên hệ giữa kỹ nghệ vũ khí và các nhóm chống đối Đức Giáo hoàng.

“Các kẻ thù của Đức Giáo hoàng” cũng là những người ở trong nội bộ Giáo hội…

Nello Scavo: Thượng hội đồng về gia đình đã cho thấy có những chống đối mạnh, thậm chí có khuynh hướng muốn làm mất ổn định. Chúng ta đã thấy vụ linh mục Charamsa, đã được khéo léo dàn xếp để bùng ra trước kỳ khai mạc Thượng Hội đồng tháng 10 năm 2015. Hoặc vụ “rò rỉ” thư của 13 hồng y gởi cho Đức Giáo hoàng. Các giai đoạn này cho thấy có âm mưu tẩy chay Thượng hội đồng. Đó cũng là trường hợp khi có một vài người nhấn mạnh có một vài đoạn trong tài liệu cuối cùng đã được xác nhận “chỉ với một tiếng nói”: một cách muốn nói Đức Giáo hoàng chỉ có một thiểu số… và quên đi việc Đức Giáo hoàng đã có hai phần ba số ủng hộ.

Có các mối dây liên hệ giữa nội thù và ngoại thù không?

Nello Scavo: Có thể có các mối dây trực tiếp, cá nhân của một vài hồng y hoặc các đại diện thứ bậc cao cấp Vatican có quan hệ với các nhóm lợi ích quốc tế, đại diện cho các thế lực chính trị hay kinh tế chống đối với đường lối chính trị của Đức Giáo hoàng. Nhưng cũng có những mối dây gián tiếp, những người trong Giáo hội và những người vận động hành lang cùng có các mục đích chung và làm việc để Đức Giáo hoàng bị yếu đi, để bảo vệ cho lợi ích riêng của họ.

Một cách cụ thể, họ dùng phương cách hành động nào?

Nello Scavo: Trước hết là họ bóp méo tin tức. Năm 2014, Unilever và Vodafone cho biết họ có ý muốn phối hợp với Giáo hội công giáo để tài trợ một loạt các cuộc hội thảo ở City Luân Đôn về giáo huấn xã hội công giáo. Một tháng sau, ngân hàng J.P. Morgan, một ngân hàng rất chỉ trích chống tầm nhìn kinh tế của Đức Giáo hoàng loan báo một “đánh giá tiêu cực” về tình trạng tài chánh của hai công ty trên.

Nhưng ví dụ hiển nhiên nhất là vụ cải cách ở Ngân hàng Vatican (IOR). Vì là ngân hàng Vatican nên ngân hàng này có các liên hệ với các cơ quan tài chánh quốc tế: các tổ chức lợi ích tài chánh cảm thấy mình bị đe dọa bởi việc cải cách của Đức Giáo hoàng, họ sẽ làm mọi cách để làm cho vụ cải cách này thất bại, bằng cách cô lập Ngân hàng Vatican trong giới ngân hàng thế giới. Nhưng chúng ta có thể nói, bây giờ những ai làm việc ở Ngân hàng Vatican đều muốn làm theo chỉ thị của Đức Giáo hoàng.

Vụ Vatileaks 2 có nằm trong khuôn khổ này không?

Nello Scavo: Chắc chắn rồi. Ngay cả người ta có thể cho rằng các động thái chống Đức Giáo hoàng đã thành công. Khi đọc bản án của toà án Vatican, người ta sẽ hiểu hơn làm thế nào mà các nhóm lợi ích khác nhau đã âm mưu làm cho cuộc cải cách của Đức Giáo hoàng thất bại. Nhưng bản án này cũng là một cách để Vatican nói rằng mình đã lật ngược âm mưu này.

Khi cầm tù giám chức Angel Vallejo Balda, tòa án cũng cho biết, không một ai có thể thoát khỏi. Trước kia người ta theo ngạn ngữ: khi có ai không cùng phe thì cử họ đi chỗ khác. Nhưng bây giờ, các cộng sự của Đức Giáo hoàng cũng bị ra tòa và bị tù. Điều đó chứng tỏ Đức Phanxicô không sợ.

Ngoài việc bóp méo tin tức, Đức Giáo hoàng có bị đe dọa không?

Nello Scavo: Từ lâu tôi đã làm việc về vấn đề mafia. Và tôi không quên câu của ông tòa chống mafia Giovanni Falcone, bị ám sát chết năm 1992: “Người ta bắt đầu làm cho bạn mất uy tín, sau đó họ cô lập bạn và cuối cùng họ giết bạn”.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch(phanxico.vn)