CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO DÂN
KHÓA III: GIÁO DÂN NÒNG CỐT
ĐỀ TÀI V
VAI TRÒ & CHỨC NĂNG
CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠO NHÓM
HAY CỘNG ĐOÀN
I. MỤC ĐÍCH
Giúp các học viên hiểu rõ vai trò và chức năng của người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội, để họ có thể thực hiện vai trò và chức năng ấy một cách có ích lợi lớn nhất cho Nhóm hay Cộng đoàn.
II. TIẾP CẬN VẤN ĐỀ
Nhiều vị chánh trương, trùm trưởng hay anh chị em giáo dân đứng đầu các hội đoàn suy nghĩ một cách đơn giản rằng: được bầu, được chọn vào chức vụ trong hội đoàn hay giáo họ, giáo xứ là mình muốn làm sao thì làm. Thật ra không phải là như vậy. Làm bất cứ công việc gì cũng phải tuân thủ một số nguyên tắc. Nhất là việc đứng đầu một Nhóm hay Cộng đoàn là một việc rất quan trọng và tế nhị vì ảnh hưởng đến rất nhiều người. Hơn nữa ở đây là một Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội, nên càng phải quan tâm tìm tòi học hỏi về nghề thuật lãnh đạo theo Tin Mừng.
2.1 Theo các bạn thì những người đứng đầu (lãnh đạo) Nhóm hay Cộng đoàn Giáo hội có vai trò chức năng gì?
2.2 Muốn là người đứng đầu (lãnh đạo) tốt của Nhóm hay Cộng đoàn Giáo hội thì bạn thấy cần phải có những điều kiện gì?
III. HỌC HỎI
3.1 Thế nào là Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội?
Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội là một tập thể các Kitô hữu, qui tụ nhau lại với nhau hoặc để cùng theo đuổi một lý tưởng sống đạo, hoặc để cùng nhau thực hiện một công việc tông đồ tự chọn hay được giao. Ví dụ: Nhóm Chia sẻ Lời Chúa, Nhóm Công tác Bác Ai Xã hội, Ban Điều hành Giáo họ, Ban Trách nhiệm (Trị sự) Hội đoàn, Hội đồng Mục vụ Giáo xứ v.v…
3.2 Thế nào là người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội?
Ngày nay người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội không còn được hiểu là người “cai quản” hay “điều khiển” Nhóm hay Cộng đoàn mà thường được hiểu là “người linh hoạt” (Anima-tor) tức là người làm linh hồn, giúp cho Nhóm hay Cộng đoàn sống và chu toàn trách nhiệm của mình.
3.3 Vai trò và chức năng của người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn trong Giáo hội.
3.3.1 Nói chung vai trò và chức năng căn bản nhất của người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn là:
(1o) Hướng dẫn các thành viên của Nhóm hay Cộng đoàn hướng tới các mục tiêu riêng của Nhóm hay Cộng đoàn.
(2o) Giúp đỡ các thành viên của Nhóm hay Cộng đoàn đạt tới mục đích một cách tích cực và hiệp nhất.
3.3.2 Trong thực tế vai trò và chức năng của người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn sẽ mang những sắc thái khác nhau tùy theo vai trò và chức năng ấy có liên quan tới việc xây dựng và duy trì Nhóm hay Cộng đoàn hay chỉ có liên quan đến việc thực hiện mục tiêu của Nhóm hay Cộng đoàn mà thôi.
(A) Khi có liên quan tới việc xây dựng và duy trì Nhóm hay Cộng đoàn, thì người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn có các vai trò và chức năng như sau đây:
(1o) Khai sáng:Người lãnh đạo phải làm cho Nhóm hay Cộng đoàn hoạt động cách tích cực hướng về các mục tiêu bằng cách đề xuất các biện pháp, khơi dậy các khả năng, tìm ra các nguồn nhân lực và tài lực. Người lãnh đạo phải làm sao cho các thành viên thuộc Nhóm hay Cộng đoàn tích cực hướng về một chương trình hành động liên tục và thống nhất.
(2o) Điều hòa:Bản tính con người thường hướng tới cực đoan. Hoạt động thái quá hay chẳng hoạt động gì hết là những điều có thể xẩy bất cứ lúc nào. Điều đó xuất phát từ những khác biệt cá nhân về giáo dục, tính tình, khả năng tài chánh, bậc thang các giá trị, hoàn cảnh xã hội, năng khiếu và các nguyên nhân khác. Vai trò và chức năng của người lãnh đạo là làm nổi bật lên những tiềm năng và thiếu sót, và điều hòa chúng mà không xúc phạm tới cá nhân thành viên Nhóm hay Cộng đoàn.
(3o) Thông tin:Người lãnh đạo cần phải luôn luôn tỉnh thức để thông báo cho Nhóm hay Cộng đoàn về hiện trạng và khả năng trong tương lai. Điều đó không có nghĩa là người lãnh đạo phải “độc quyền” thông tin, nhưng người ấy phải là người được thông tin nhiều nhất để thông tin cho những người khác. Việc lượng giá một công việc không thể thực hiện cách chính xác nếu không có đầy đủ thông tin.
(4o) Hỗ trợ:Người lãnh đạo phải tạo ra một bầu khí thuận lợi để duy trì sự đoàn kết và hoạt động của Nhóm hay Cộng đoàn. Để làm được việc ấy người lãnh đạo phải biết hỗ trợ kịp thời và hữu hiệu các thành viên Nhóm hay Cộng đoàn.
(5o) Lượng giá:Thành công hay thất bại, người lãnh đạo phải nêu lên được thành công ở điểm nào và thất bại ở điểm nào. Cũng phải biết tại sao thành công và tại sao thất bại để có một đánh giá trung thực và khách quan.
(B) Còn khi có liên quan tới việc thực hiện mục tiêu của Nhóm hay Cộng đoàn, thì người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn ấy có vai trò chức năng như sau:
(1o) Lên kế hoạch cho tương lai:Các mục tiêu trong tương lai phải là mối quan tâm, là mục tiêu đầu tiên của người lãnh đạo. Mọi nỗ lực đều qui hướng về những mục tiêu ấy. Điều đó đòi hỏi một cách tiếp cận thông minh và thực tế. Kế hoạch vạch ra phải vừa mang ‘tính chiến lược’ vừa mang ‘tính chiến thuật’. Mang tính chiến lược là mang ‘tính định hướng’ (vision) tức xác định được mục tiêu là gì? Còn mang tính chiến thuật là mang ‘tính hành động’ (action) tức xác định các biện pháp xử dùng để đạt các mục tiêu đã vạch.
(2o) Quyết định:quyết định đi sau kế hoạch. Người lãnh đạo phải giúp người khác quyết định. Quyết định của Nhóm hay Cộng đoàn bao giờ cũng tốt hơn quyết định của một người. Quyết định chung của Nhóm hay Cộng đoàn sẽ đem lại hiệu quả lớn hơn và lâu bền hơn.
(3o) Đảm nhận trách nhiệm:Người lãnh đạo phải đảm nhận trách nhiệm sau khi đã quyết định, không tìm cách thoái thác trách nhiệm hoặc đổ lỗi cho người khác hay cho hoàn cảnh. Đó là điều hiển nhiên. Hơn nữa người lãnh đạo duy trì được sự tin tưởng của các thành viên khác bao lâu biết chấp nhận giới hạn của mình (nhân vô thập toàn).
(4o) Bênh vực:Người lãnh đạo là người hóa giải sự thay đổi. Khi bắt buộc phải thay đổi thường có cảm giác không chắc chắn về kết quả của các thay đổi ấy. Nên có thể xẩy ra tình trạng bất ổn. Nhiệm vụ của người lãnh đạo là bênh vực bạn bè đồng đội đồng chí của mình và các mục tiêu họ nhắm tới.
(5o) Hỗ trợ:Lên kế hoạch, tổ chức, thực hiện không thể đạt hiệu quả nếu như không có sự hỗ trợ. Tính kiên định và bền chí của một Nhóm hay Cộng đoàn trong các biện pháp đã chọn lựa và tiến trình lệ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ ấy của người lãnh đạo.
Ghi chú quan trọng:
Hai loại chức năng “Xây dựng Nhóm hay Cộng đoàn” và chức năng “Thực hiện mục tiêu của Nhóm hay Cộng đoàn” bổ túc cho nhau và trong thực tế có thể được thực hiện cùng một lúc.
IV. ÁP DỤNG
4.1 Lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn Giáo hội vừa một khoa học vừa là một nghệ thuật. Do đó, muốn chu toàn trách nhiệm của người đứng đầu (lãnh đạo) Nhóm hay Cộng đoàn Giáo hội, anh chị em giáo dân nòng cốt cần học hỏi, trau dồi và rèn luyện.
4.2 Tìm cách áp dụng những hiểu biết mới về vai trò chức năng của người lãnh đạo Nhóm hay Cộng đoàn của đề tài này vào cách lãnh đạo (hoạt động và phục vụ) của mình trong Hội đoàn, Giới, Giáo họ, Giáo xứ.
V. CHIA SẺ
5.1 Là giáo dân nòng cốt các bạn quan tâm học hỏi, trau dồi và rèn luyện như thế nào để làm tròn vai trò chức năng của người đứng đầu (lãnh đạo) Nhóm hay Hội đoàn tông đồ, Giới, Giáo họ, Giáo xứ của mình?
5.2 Trong lãnh đạo (phục vụ) Nhóm hay Hội đoàn tông đồ, Giới, Giáo họ, Giáo xứ các bạn thường gặp phải những khó khăn trở ngại nào? Khó khăn trở ngại nào là lớn nhất? Các bạn vượt qua các khó khăn trở ngại ấy bằng cách nào?
5.3 Trong lãnh đạo (phục vụ) Nhóm hay Hội đoàn tông đồ, Giới, Giáo họ, Giáo xứ các bạn thấy nổi lên nhu cầu gì (phía bản thân cũng như phía Nhóm hay Hội đoàn, Giới, Giáo họ, Giáo xứ)?
Giêrônimô Nguyễn Văn Nội
Các tin khác