TÍCH HỢP XÂY DỰNG

TÌNH HUYNH ĐỆ & BẰNG HỮU

LM. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)

Dẫn nhập

“Ngày Quốc tế về Tình huynh đệ Nhân loại” ghi nhận và tôn vinh những cá nhân hoặc tổ chức có những đóng góp tích cực trong việc xây dựng một thế giới hòa bình, hài hòa và nhân áihơn dựa trên giá trị của tình huynh đệ nhân loại. Đức Thánh Cha: “Các tôn giáo không có sức mạnh chính trị để áp đặt hòa bình, nhưng bằng cách biến đổi con người từ bên trong, mời gọi con người tách mình ra khỏi sự dữ, các tôn giáo hướng con người đến thái độ hòa bình. Do đó, các tôn giáo có trách nhiệm quyết định đối với sự chung sống của các dân tộc”[1]. Ngày Quốc tế về Tình huynh đệ Nhân loại mang đến cho chúng ta cơ hội để coi nhau là bình đẳng, được tạo dựng giống hình ảnh Chúa”[2]. Sau đây, tôi xin chia sẻ: “Mục vụ tích hợp xây dựng tình huynh đệ-bằng hữu”.

Nhận thức

Chuyện kể rằng. Có hai người, mỗi người bị một mũi tên bắn vào tim. Người phương Đông, theo khuynh hướng, tổng hợp, tập trung: “Cứu nạn cứu khổ”. Cứu sống bằng cách quyết định rút tên ngay và chữa lành. Người Phương Tây, theo khuynh hướng phân tích: Cứu sống, nhưng hỏi và trả lời sáu câu hỏi: “Ai, cái gì, ở đâu, tại sao, ra sao, khi nào”, rồi mới cho rút tên và cứu chữa. Người của nền văn minh mới, ngàn năm thứ Ba: Quyết đáp: “Tích hợp Đông Tây”. Rút tên, cứu sống và sau đó trả lời các câu hỏi, vì con người và sự sống là quan trọng. Quả thực, Công đồng Vat. II, 1965, với  công thức mục vụ tích hợp: “Cả…Cả…”. Cả Đông cả Tây. Và theo bản đồ phát triển kinh tế Đông-Tây,1275[3], năm 2000+1…: “Nền văn minh Đông Tây gặp nhau ở Châu Á Thái Bình Dương”. Hơn nữa, với xu hướng văn hóa và triết học, thế giới đang đi về số Một. Thể hiện qua cuộc cách mạng khao học kỹ thuật 4.0, kết nối toàn cầu. Quan điểm thế giới nhất nguyên thay cho thế giới nhị nguyên. Gần đây, đức giáo hoàng Phanxico, qua hai thông điệp Laudato Sí và Fratelli Tutti, đưa ra mô hình xây dựng thế giới là một mái nhà chung, với lối sống tình huynh đệ và tình bằng hữu xã hội.

Trong văn hóa, có ba động từ diễn tả tính đại đồng: Tổng hợp. Là hợp chung tất cả lại. Ví dụ, chén nước mắm, gồm nước mắm, chanh, đường, tỏi, ớt… Dung hợp. Là tổng hợp một cách có sáng tạo, có biến đổi. Ví du: Chiếc áo dài tứ thân, nay trở thánh áo dài cách tân. Tích hợp. Là tổng hợp, dung hợp một cách nhuần nhuyễn, nhưng vẫn giữ nguyên gốc. Ví dụ, tích hợp Đông Tây, trở thành một cây duy nhất, nhưng vẫn giữ nguyên hai gốc. Căn cứ vào địa lý, khí hậu, kinh tế, người ta phân chia thế giới thành hai gốc: Đông và Tây. Đặc điểm gốc Đông: gốc nông nghiệp, trồng cây, lúa nước. Gốc Tây: gốc du mục, chăn nuối, súc vật. Gốc. Gốc sẽ chi phối các đặc trưng của mỗi phương.

Đào luyện

Người Phương đông với lối tư duy tổng hợp; người Phương tây với lối tư duy phân tích. Tích hợp: Tổng hợp và phân tích, là một, nhưng nếu ở Đông, người ta hơi nghiêng về tổng hợp; nếu ở Tây, người ta hơi nghiêng về phân tích. Người Phương Đông. Gốc trồng cây. Nối kết thành một khối, gốc rễ, kín đáo, trọng tập thể, trọng quan hệ, trọng tình, trọng kinh nghiệm, cảm nghiệm. Dẫn tới trọng Tâm linh, trọng huyền nhiệm, trọng gốc, trọng căn bản, ưa minh triết: “Mục đích của mục đích”. Gốc du mục. Phân tích các yếu tố cấu thành, nguyên hình, minh bạch, trọng cá nhân, trọng lý, trọng thí nghiệm. Dẫn tới lối sống khoa học, ưa triết học, lý giải tại sao, ra sao. Tích hợp thành triết lý giáo dục: “Tâm linh-Khoa học”. Người Phương Đông, gốc nông nghiệp,  trồng cây, trọng quan hệ, nên hài hòa với thiên nhiên, tôn trọng môi trường tự nhiên, tiếp thu tất cả, bảo vệ vạn vật, hạn chế sát sinh. Sau đó, loại trừ những gì có hại cho thiên nhiên và tiếp nhận những gì có lợi cho lý tưởng, cho hạnh phúc mà không gây bất hạnh cho chúng sinh: “Không làm khổ mình khổ người”. Người Phương Tây, gốc du mục, với óc thống trị thiên nhiên, coi thường thiên nhiên, tiếp thu, chiếm đoạt những gì, miễn là có lợi cho phát triển, cho dẫu phải phá hủy môi trường, khai thác cạn kiệt tài nguyên, mất cân bằng sinh thái. Vì “Con người là chủ thiên nhiên” và mọi sự dựng nên vì con người nhưng con ngưới mất ý thức: “Con người là vinh quang của Đấng Tạo Hóa, dành cho Thượng Đế và trở thành Thượng Đế”[4].  

Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng điều cần thiết là các tôn giáo hiểu biết, đối thoại với nhau và phát triển trong sự hợp tác vì lợi ích của tất cả mọi người. Các tôn giáo có thể cùng nhau đóng góp rất nhiều cho tình huynh đệ. Ngài nói: “Nếu chúng ta có thể chỉ ra rằng có thể sống sự khác biệt trong tình huynh đệ, chúng ta sẽ có thể dần dần giải thoát mình khỏi sợ hãi và ngờ vực đối với người khác. Vun trồng sự đa dạng và hòa hợp những dị biệt không phải là một tiến trình đơn giản, nhưng đó là cách duy nhất có khả năng bảo đảm hòa bình vững chắc và lâu dài, đó là một sự dấn thân đòi hỏi chúng ta củng cố khả năng đối thoại với người khác”.

Đức Thánh Cha nói, mọi cuộc gặp gỡ giữa các tôn giáo, thường xảy ra trong một thế giới mà mọi thứ ngày càng gắn bó với nhau, có thể là một cơ hội chống đối nhau, hoặc với sự trợ giúp của Chúa, khuyến khích lẫn nhau “tiến tới như anh chị em”. Thực vậy, hành trình của tình huynh đệ là một hành trình dài và khó khăn. Tình huynh đệ khuyến khích chúng ta chào đón người khác và tôn trọng căn tính của họ, truyền cảm hứng cho chúng ta làm việc với niềm tin rằng có thể chung sống hài hòa và hòa bình[5].

Đức tin và lịch sử dạy chúng ta rằng cho dù đêm có tối như thế nào chăng nữa, niềm vui vẫn đến vào buổi bình minh. Cần phải làm việc, bởi vì, việc theo đuổi hòa bình, công lý và phẩm giá con người cần thời gian. Với mọi thế hệ, chúng ta được kêu gọi chống lại ngọn lửa hận thù đã được cung cấp quá nhiều oxy trong thời gian quá lâu. Chúng ta phải gieo mầm huynh đệ cho các dân tộc, tôn giáo, và các tín đồ[6].Ngày nay mang đến cho chúng ta cơ hội để coi nhau là bình đẳng, được tạo dựng giống hình ảnh Thiên Chúa. Hôm nay, Hoa kỳ tham gia vì mục tiêu chung với tất cả những người tìm kiếm hòa bình và bình đẳng, luôn dấn thân xây dựng một quốc gia và một thế giới tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai”[7].

Áp dụng

Trước tiên, đào luyện những người lãnh đạo mới, có tầm nhìn tích hợp văn hóa Đông –Tây. Tiếp đến là giới truyền thông, với triết lý giáo dục: Tâm linh-Khoa học. Rồi đến ngành giáo dục, xác tín vào con đường tích hợp, quyết tâm soạn giáo án theo định hướng mới. Nội dung, được truyền thông theo hướng tích hợp. Đặc biệt, chú tâm mở Đại học đào tạo phụ nữ lãnh đạo, họ có cảm nhận, trực giác đức tin và hòa bình.

Đào luyện

Đào luyện cần có mô hình, hình mẫu. Có phương thức, sư phạm, mục tiêu.

Mô hình đào luyện của Công đồng Vat. II: Linh đạo-mục vụ-tryền giáo. Linh đạo. Tập trung vào “Chúa Kitô và Lời của Người”. Mục vụ: Tập trung vào: “Con ngừời và Môi trường”. Truyền giáo: Tập trung vào bản chất của Hội thánh là Loan báo Tin Mừng, qua con đường đối thoại và hòa giải, bằng chứng tá.

Phương thức: Tích hợp.Tích hợp Đông-Tây. Phương pháp “Cầu nguyện-Cảm nghiệm”. Hàm chứa tâm linh-khoa học, vừa tĩnh vừa động, thân tâm hài hòa, tổng hợp “tâm-trí- ý chí”.

Bao gồm sư phạm và mục tiêu. (Xin xem bài: Giáo dân chầu Thánh Thể)

Nguyên tắc chung

Đông. Tăng cường tính dân chủ, tự do, cá nhân, tài năng, óc khoa học, sáng tạo, làm việc có chương trình, bài bản, viết kịch bản, có chứng minh, rõ ràng, minh bạch, quyết đoán, kiên định. Tây. Bổ sung tính tâm linh, minh triết, tập mờ, kín đáo, đức hạnh.

Tích hợp

Trong lãnh vực văn hóa xã hội. Thực hành tích hợp công lý và bác ái; chân lý và tự do; cái đẹp kín đáo và cái đẹp minh bạch; cái đẹp minh triết và cái đẹp khoa học; cái đẹp đức hạnh, bền vững và cái đẹp nhất thời, rác thải, hủy hoại; tôn trọng ký ức nhưng vươn tới tương lai tiến bộ; sáng tạo minh triết và sáng tạo khoa học thuần thúy. Sáng tạo để làm gì? Vì con người hay vì lý do thỏa mãn óc du mục độc tôn. Tổ chức xã hội vì lợi nhuận hay vì hạnh phúc cộng đồng con người.

Trong lãnh vực quản lý. Đào luyện một lớp người, với óc tích hợp Đông Tây. Thực hiện đổi mới giáo dục theo hướng Đông Tây hòa hợp. Truyền thông, tất cả các loại hình và tập trung: “Kiến tạo một ngôi nhà chung với lối sống tình anh em, tình bằng hữu xã hội trong một nhà”.

Trong lãnh vực kinh tế. Kinh tế toàn cầu, kinh tế tin mừng, lý tưởng, chính nghĩa, vì thiện ích chung thay vì ích kỷ, vì chủ nghĩa cá nhân.

Trong lãnh vực truyền giảng. Đông thì Tâm linh, tĩnh, tình. Tích hợp: Thân-Tâm hài hòa. Tổng hợp: tâm, trí và ý chí. Cảm nghiệm, chiêm ngắm, khao khát, ước nguyện. Chúa Giêsu biến đổi nên những vị thánh. Tây thì khoa học, động, lý. Dùng lý, thích phân tích, suy niệm Phúc âm. Học hỏi, chia sẻ nhiều bước về Lời Chúa.  Rời bớt Tây phương, giảm phân tích. Càng phân tích càng ra xa trung tâm và cốt lõi. Hãy tập trung trọng điểm: Chúa Giêsu muốn dạy gi? Nhắm vào tâm. Sau đó, dẫn con người tới gặp Chúa, chầu Thánh Thể, để xác tín cá vị và đón nhận Thánh Thần, Thầy dạy duy nhất. Với phương pháp “Cầu nguyện-cảm nghiệm”: tích hợp Đông Tây.

Tích hợp: Cảm nghiệm là Đông, và suy niệm là Tây. Dẫn tới nhiệm hiệp: “Nên một với Chúa”.

Trong lãnh vực loan báo Tin mừng. Áp dụng “Ân sủng và thực tại”. Ân sủng là Đông. Tâm linh: “Cầu nguyện-cảm nghiệm” trước Thánh Thể, dẫn tới đức tin cá vị và được biến đổi thành chứng tá sống động: “Điều kiện đầu tiên cho công cuộc truyền giáo mới”, theo gương Mẹ Maria. Qua con đường “Đối thoại và hòa giải” với Thiên Chúa, với con người, với môi trường. Thực tại là Tây, những giá trị Khoa học. Sử dụng những giá trị khoa học thời hiện đại. Gương Chân phước Acutis: Thánh Thể và vi tính. Nhưng Tránh hủy hoại môi trường, khai thác chừng mực.

Kết luận

Hoa trái của Thánh Thần là sự “Cân Bằng”. Đó là sự hòa quyện tuyệt diệu giữa Maria và Matta trong Phúc âm: Tĩnh và Động. Chiêm niệm và hoạt động. Cộng tác với Chúa Thánh Thần, Giáo hội và thế giới: “Hiệp hành, hiệp thông, tham gia, sứ vụ”.  Xây dựng một thế giới một nhân loại, nhưng giữ nguyên hai gốc. Tâm linh-Khoa học; minh triết-huyền bí với minh bạch - chính xác; tầm nhìn trăm năm, bền vững, lâu dài với cứu nạn cứu khổ trước mắt: “Cả cần câu-cả con cá. Cả thực tiễn sáng tạo cả tự do trách nhiệm. Cả Văn hóa đức hạnh cả phát triển bền vững; cả trật tự xã hội cả tôn trọng hài hòa thiên nhiên.Cả văn minh du mục, súc vật, thể chất, lõa lồ, bạo lực cả văn hóa nông nghiệp, trồng cây, tinh thần, kín đáo, dịu dàng.      

Cả tổng hợp cả phân tích.  Cả liên kết cả yếu tố. Cả cộng đồng cả cá nhân. Cả trật tự cả tự do. Cả linh hoạt cả quyết đoán. Cả văn hóa đức hạnh, kín đáo, dịu dàng, chủ quan, cảm nghiệm, hài hòa với thiên nhiên, tôn trọng, bảo vệ và phát triển môi trường cả văn hóa du mục, minh bạch, bạo lực, khách quan, thí nghiệm, sáng tạo. Minh họa: Tây: Cạnh tranh hủy diệt, chiếm lĩnh khách hàng. Đông: Cạnh tranh liên kết, chèn ép khách hàng. Tích hợp: Cạnh tranh lành mạnh, “Khách hàng là thượng đế”.

Giáo lưu văn hóa và văn minh Đông Tây, với Ân sủng và thực tại, cùng với thời gian, dần dần “Tình Huynh đệ và tình  bằng hữu xã hội” xuất hiện sáng, đẹp và ngự trị bền vững. /.

Truyền thông TGP/SG tháng Giêng 2023

Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)

Các tin khác

• Mười hai lời khuyên của Đức Thánh Cha Phanxicô để trở thành người cừ khôi trong việc loan báo Tin Mừng
• ĐỂ GIÁO DÂN TRỞ THÀNH MÙA XUÂN MỘT CÁCH TĨNH TÂM THỜI NAY
• Mười một năm Giáo hoàng của Đức Thánh Cha Phanxicô
• CÁC NỮ PHÓ TẾ TRONG NHỮNG THẾ KỶ ĐẦU TIÊN CỦA GIÁO HỘI LÀ AI?
• Hội đồng Giám mục Việt Nam: Thư mục vụ gửi cộng đồng Dân Chúa về Giáo hội tham gia
• Có gì tại Đại hội Thánh Thể quốc gia 80 năm có một của nước Mỹ?
• Các Giám mục Pháp lên án dự luật chấm dứt sự sống
• Bài giảng tĩnh tâm Giáo triều Roma Mùa Chay 2024: Bài 3 - Ta là Mục tử Nhân lành
• MỘT THOÁNG VỀ QUI CHẾ CỦA TÒA THÁNH HỌC VIỆN CÔNG GIÁO VIỆT NAM 2023
• Tiếp kiến chung 15/11: Con người ngày nay vẫn cần Phúc Âm, cần gặp gỡ Chúa Giêsu

(Trang 1/38)    1 2 3 4 >>>