Câu 1. Văn Hoá Chăm: Nhận thức chung về Dân tộc Chăm.
1. Lịch sử:
Dân tộc Chăm, còn gọi là Chiêm Thành, lập quốc vào thế kỷ II.
Có tên gọi là Lâm Ấp.
Lấy Quốc Hiệu là Chămpa (= Hoa Đại).
2. Địa lý:
+ Nằm trên giải đất hẹp miền Trung.
+ Một bên là dãy Trường Sơn.
+ Một bên là biển Đông.
+ Đất đai khô cằn.
3. Khí hậu:
+ Khắc nghiệt.
4. Tính cách:
- Chính môi trường và cuộc sống như thế, đã rèn luyện con người Chăm, trong lịch sử :
+ Có tính cách cứng rắn
+ Cương nghị
+ Thượng võ
+ Có phần hiếu chiến
+ Hay có xích mích với láng giềng.
Câu 2: Dân tộc Chăm chịu ảnh hưởng và biến cải Bàlamôn và Đạo Hồi.
1. Chịu ảnh hưởng:
- Đạo Bàlamôn tôn thờ “Đại Thần”, là :
+ Chúa Tể các Thần, nguồn gốc của vũ trụ.
+ Có năng quyền vô biên.
+ Ngài hiện diện ở Ba Ngôi như thể thống nhất của một bộ ba vịThần :
Brahma: Thần Sáng Tạo.
Visnu: Thần Bảo Tồn.
Silva: Thần Phá Huỷ.
+ Sau khi đạo Phật tàn lụi trên đất Ấn Độ, Bàlamôn được cải biên thành Ấn Độ Giáo.
2. Biến cải:
2.1. Đạo Bà Chăm (từ Bàlamôn):
- Đặc điểm:
+ Ước vọng phồn thực
+ Lòng sùng kính các Nữ Thần
+ Tôn vinh các Anh Hùng Dân Tộc.
2.2. Đạo Bà ni (Từ Đạo Hồi):
- Năm điều cơ bản của Hồi Giáo:
+ Đức tin:
Tin vào Thượng Đế duy nhất là Đức Allah
Vào sứ mạng của Giáo Chủ Mahômét (571-632)
Và vào việc phán xét sau cùng.
+ Cầu nguyện: 5 lần 1 ngày vào lúc: rạng đông, trưa, chiều, hoàng hôn, chập tối.
+ Ăn chay: trong tháng Ramưwan (tháng 9), nhịn ăn, uống, hút, vào ban ngày.
+ Bố thí: 1/10 lợi tức/năm, cho người nghèo.
+ Hành hương: viếng Thánh Địa Mecca.
- Năm điểm cơ bản Đạo Bàni:
+ Đức tin: tin vào Đấng tối cao Allah. Nhưng cũng thờ các vị Thần truyền thống của bản địa, khu vực.
+ Cầu nguyện: không cầu 5 lần một ngày.
+ Ăn chay: Chỉ có Giáo sĩ nhịn ăn 3 ngày đầu tháng.
+ Bố thí: Tuỳ hỉ.
+ Hành hương:
Không.
Chỉ cử đại diện.
(Người Chăm Hồi Giáo ở Châu Đốc).
N.B.
- Lễ cắt da qui đầu: Gọi là lễ Katat và chỉ cắt tượng trưng.
- Thêm lễ Karoh dành cho thiếu nữ dậy thì.
- Truyền thống trọng nữ.
- Lễ tang: Theo Hồi Giáo và theo tục lệ địa phương bản địa.
+ Đạo Hồi Châu Đốc, Tây Ninh, Tp.HCM:
Nam đội mũ trắng, bận sà-rông, từ 13-15 tuổi phải làm lễ cắt da qui đầu.
+ Phụ nữ ở An Giang không che mặt khi đi ra đường, nhưng choàng khăn the màu.
Câu 3. Đặc điểm kiến trúc và điêu khắc Chăm.
1. Đặc điểm kiến trúc:
- Về mỹ thuật:
+ Cân bằng, nhịp điệu, sáng sủa.
+ Hình chạm khắc tỉ mỉ, chau chuốt. Đẹp hơn Khmer.
+ Chất liệu bằng gạch đỏ chồng lên nhau, không thấy mạch hồ.
- Về hình dáng:
+ Hình ngọn núi.
+ Hình sinh thực khí Nam.
+ Mái cong hình thuyền.
- Về cấu trúc quần thể: có 2 loại.
+ Quần thể ba tháp song song. Thờ 3 Thần, ở Bình Định.
+ Quần thể một tháp trung tâm. Thờ Silva và các tháp phụ vây quanh, xuất hiện khoảng thế kỷ IX.
- Dân Tộc Chăm dương tính, biến đổi Bàlamôn thành Silva Giáo.
2. Đặc điểm điêu khắc:
- Thờ Thần Silva.
- Vật thờ phổ biến là Linga (sinh thực khí nam): Linga Chăm có 3 loại:
+ Hình trụ tròn: (ở Óc Eo An Giang).
+ Hình hai thành phần: Cối đá giã gạo (An Mỹ, Quảng Nam).
+ Hình ba thành phần: Vuông dưới, bát giác ở giữa, trụ tròn ở trên.
(Còn tiếp)
Các tin khác