Lòng biết ơn đối với sự tốt lành do Chúa ban, sự hoán cải thường xuyên, sự tỉnh thức trước những hình thức mới của sự dữ, và xây dựng hòa bình bằng cách bắt đầu từ tâm hồn của chúng ta : Đức Phanxicô đã gởi lời chúc mừng Giáng Sinh đến Giáo triều Rôma vào sáng thứ Năm ngày 22/12/2022. Trong bài phát biểu trong số những bài phát biểu được chờ đợi nhất trong năm nay, Đức Thánh Cha muốn « tìm thấy can đảm để ‘làm khổ những người được an ủi’ » để ngăn chặn tốt hơn những mưu mô của ma quỷ, « bởi vì đôi khi sự an ủi của họ chỉ là một mưu mẹo của ma quỷ chứ không phải là một ân ban của Chúa Thánh Thần ».
Quả thế, Đức Thánh Cha chỉ rõ, « vấn đề thực sự, mà chúng ta thường quyên, đó là sự hoán cải, không chỉ làm cho chúng ta ý thức về sự dữ để chúng ta có thể chọn lựa sự thiện, nhưng đồng thời nó còn thúc đẩy sự dữ tiến triển, càng ngày càng trở nên quỷ quyệt hơn, ngụy trang dưới những hình thức mới để chúng ta khó nhận ra. Đó là một cuộc đấu tranh thực sự. Tên cám dỗ luôn quay trở lại, và nó trở lại được ngụy trang ».
Vì « vấn đề to lớn đầu tiên của chúng ta là quá tin vào bản thân, vào các chiến lược, các chương trình của mình. Đó là tinh thần Pêlagiô mà tôi đã nói đến nhiều lần. Trên thực tế, một số thất bại là một ân sủng, vì chúng nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta không được tin tưởng vào bản thân, nhưng chỉ nơi Chúa ».
Và không quên hướng về người đau khổ nhất, Đức Thánh Cha trích dẫn Dietrich Bonhoeffer: « Nhìn mọi thứ theo quan điểm Kitô giáo, việc trải qua lễ Giáng Sinh trong phòng giam không phải là một vấn đề đặc biệt. Nhiều người, trong nhà này, có thể sẽ tổ chức một lễ Giáng Sinh giàu ý nghĩa và đích thực hơn so với nơi mà ngày lễ chỉ còn trên danh nghĩa. Một tù nhân hiểu rõ, hơn ai hết, rằng sự khốn khó, đau khổ, nghèo đói, cô đơn, bị ruồng bỏ và lỗi lầm, trước mắt Thiên Chúa, có một ý nghĩa hoàn toàn khác với ý nghĩa mà con người dành cho nó ; rằng Thiên Chúa hướng cái nhìn của Người đến chính những ai mà con người có thói quen quay lưng lại ; rằng Chúa Kitô đã giáng sinh trong một chuồng súc vật bởi vì Người đã không tìm được chỗ trong quán trọ ; tất cả điều đó, đối với một tù nhân, thực sự là một lời loan báo hạnh phúc » .
Dưới đây là diễn văn của Đức Thánh Cha :
Anh chị em thân mến!
1. Một lần nữa Chúa ban cho chúng ta hồng ân cử hành mầu nhiệm giáng sinh của Người. Mỗi năm, dưới chân Chúa Hài Đồng nằm trong máng cỏ (x. Lc 2, 12), chúng ta có điều kiện để nhìn cuộc sống của mình dưới ánh sáng đặc biệt này. Đó không phải là ánh sáng của vinh quang thế gian này, nhưng là “ánh sáng thật chiếu soi mọi người” (Ga 1, 9). Đối với chúng ta, sự khiêm tốn của Con Thiên Chúa đến trong thân phận con người chúng ta là một trường học gắn liền với thực tại. Cũng như Người đã chọn sự nghèo khó, vốn không chỉ là thiếu vắng của cải nhưng là sự điều độ, thì cũng thế mỗi người chúng ta được kêu gọi trở về với điều cốt lõi của cuộc sống mình, để loại bỏ tất cả những gì dư thừa và có thể trở thành một trở ngại trên con đường nên thánh. Và con đường nên thánh này không được thương lượng.
2. Tuy nhiên, điều quan trọng phải ghi nhớ rõ ràng rằng, khi chúng ta xem xét cuộc sống của mình và thời gian trôi qua, cần phải luôn bắt đầu bằng việc nhớ đến điều tốt lành. Quả thế, chỉ khi chúng ta ý thức về điều tốt lành mà Chúa đã làm cho chúng ta thì lúc đó chúng ta mới có thể gọi tên điều xấu xa mà chúng ta đã sống hay phải chịu. Ý thức được sự nghèo nàn của chúng ta mà không nhận thức được tình yêu của Thiên Chúa, sẽ đè bẹp chúng ta. Theo nghĩa này, thái độ nội tâm mà chúng ta cần phải coi trọng nhất là lòng biết ơn.
Để giải thích cho chúng ta lòng biết ơn hệ tại điều gì, Tin Mừng kể cho chúng ta câu chuyện về mười người phong cùi, tất cả đều được Chúa Giêsu chữa lành; tuy nhiên, chỉ có một người duy nhất, là người Samaritanô, đã quay trở lại để cảm ơn (x. Lc 17, 11-19). Sự kiện cảm ơn giúp cho người này, ngoài việc chữa lành thể lý, còn được ơn cứu rỗi hoàn toàn (x. c.19). Cuộc gặp gỡ với điều tốt lành mà Thiên Chúa đã ban cho anh không dừng lại ở bề mặt, nhưng chạm đến tâm hồn của anh. Vấn đề là thế này: nếu không liên lỉ thực thi lòng biết ơn, thì chúng ta chỉ sẽ lập danh sách những thất bại của mình, và chúng ta sẽ che đậy điều quan trọng nhất, tức là những hồng ân mà Chúa ban cho chúng ta mỗi ngày.
3. Có nhiều điều đã xảy trong năm vừa qua, và trước hết chúng ta muốn nói lời cảm tạ Chúa vì tất cả những ơn lành Người đã ban cho chúng ta. Nhưng trong số tất cả những ơn lành này, chúng ta hy vọng rằng cũng có sự hoán cải của chúng ta. Sự hoán cải không bao giờ là một vấn đề đã được giải quyết. Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra đối với chúng ta là nghĩ rằng chúng ta không cần hoán cải nữa, ở bình diện cá nhân lẫn cộng đoàn.
Hoán cải, đó là càng ngày càng học biết đón nhận sứ điệp của Tin Mừng cách nghiêm túc và cố gắng đem ra thực hành trong cuộc sống của chúng ta. Đó không chỉ là tránh xa sự dữ, mà còn là thực hành tất cả những điều tốt lành có thể làm được: đó là hoán cải. Trước Tin Mừng, chúng ta vẫn luôn như những đứa trẻ cần học hỏi. Nghĩ mình đã biết được mọi thứ khiến chúng ta rơi vào sự kiêu ngạo thiêng liêng.
Năm nay được đánh dấu bởi kỷ niệm 60 năm khai mạc Công đồng Vatican II. Sự kiện Công đồng là gì nếu không phải là một cơ hội hoán cải lớn lao cho toàn thể Giáo hội? Thánh Gioan XXIII đã nói về điều này: “Không phải Tin Mừng thay đổi, mà chính chúng ta bắt đầu hiểu Tin Mừng tốt hơn”. Sự hoán cải mà Công đồng đã mang lại cho chúng ta hệ tại ở ước muốn hiểu Tin Mừng tốt hơn, làm cho Tin Mừng trở nên thời sự, sống động, hữu hiệu hơn vào thời điểm này của lịch sử.
Vì thế, như đã xảy ra nhiều lần trong lịch sử của Giáo hội, chúng ta đã cảm thấy, cả vào thời đại chúng ta, được mời gọi hoán cải với tư cách là cộng đoàn tín hữu. Và con đường này còn lâu mới kết thúc. Suy tư hiện nay về tính hiệp hành của Giáo hội chính là bắt nguồn từ xác tín rằng hành trình hiểu biết sứ điệp của Chúa Kitô là vô tận và liên lỉ chất vấn chúng ta.
Ngược với sự hoán cải là não trạng cố định, nghĩa là niềm xác tín ẩn tàng về việc không cần bất cứ sự hiểu biết nào khác về Tin Mừng. Đó là sai lầm muốn kết tinh sứ điệp của Chúa Giêsu trong một hình thức duy nhất luôn luôn có giá trị. Trái lại, hình thức phải luôn có thể thay đổi để bản chất vẫn luôn như thế. Lạc giáo thực sự không chỉ hệ tại ở việc rao giảng một Tin Mừng khác (x. Gl 1, 9), như thánh Phaolô nhắc nhở, mà còn ở việc không thể hiện Tin Mừng trong các ngôn ngữ và phương thức hiện tại, điều mà chính vị Tông đồ của dân ngoại đã làm. Giữ gìn có nghĩa là duy trì cho sứ điệp của Chúa Kitô sống động, chứ không giam cầm nó.
4. Nhưng vấn đề thực sự, mà chúng ta thường quyên, đó là sự hoán cải, không chỉ làm cho chúng ta ý thức về sự dữ để chúng ta có thể chọn lựa sự thiện, nhưng đồng thời nó còn thúc đẩy sự dữ tiến triển, càng ngày càng trở nên quỷ quyệt hơn, ngụy trang dưới những hình thức mới để chúng ta khó nhận ra. Đó là một cuộc đấu tranh thực sự. Tên cám dỗ luôn quay trở lại, và nó trở lại được ngụy trang.
Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu dùng một phép so sánh giúp chúng ta hiểu hành động này, vốn được thực hiện vào những lúc khác nhau và theo những cách thức khác nhau: “Khi một người mạnh được vũ trang đầy đủ canh giữ lâu đài của mình, thì của cải người ấy được an toàn. Nhưng nếu có người mạnh thế hơn đột nhập và thắng được người ấy, thì sẽ tước lấy vũ khí mà người ấy vẫn tin tưởng và sẽ đem phân phát những gì đã lấy được” (Lc 11, 21-22). Vấn đề to lớn đầu tiên của chúng ta là quá tin vào bản thân, vào các chiến lược, các chương trình của mình. Đó là tinh thần Pêlagiô mà tôi đã nói đến nhiều lần. Trên thực tế, một số thất bại là một ân sủng, vì chúng nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta không được tin tưởng vào bản thân, nhưng chỉ nơi Chúa. Một số vấp ngã, bao gồm cả với tư cách là Giáo hội, là một lời nhắc nhở quan trọng để đặt Chúa Kitô trở lại ở trung tâm. Vì “ai không đi với tôi là chống lại tôi, và ai không cùng tôi thu góp là phân tán” (Lc 11, 23). Nó đơn giản là như thế.
Anh chị em thân mến, còn quá ít khi tố cáo sự dữ, kể cả sự dữ quanh co giữa chúng ta. Điều phải làm, khi đối diện với nó, đó là quyết định một sự hoán cải. Lời tố cáo đơn giản có thể mang lại cho chúng ta ảo tưởng là đã giải quyết được vấn đề, nhưng trên thực tế, điều quan trọng, đó là thực hiện những sự thay đổi vốn đặt chúng ta trong điều kiện không còn cho phép mình bị giam cầm bởi những lôgíc của sự dữ, vốn rất thường là những lôgíc trần tục. Theo nghĩa này, một trong những đức tín hữu ích nhát để thực hành là tỉnh thức. Chúa Giêsu mô tả sự cần thiết của việc chú ý này đến bản thân chúng ta và Giáo hội – nhu cầu tỉnh thức – thông qua một ví dụ hiệu quả: “Khi thần ô uế xuất khỏi một người, thì nó đi rảo qua những nơi khô cháy, tìm chốn nghỉ ngơi. Mà vì tìm không ra, nó nói: “Ta sẽ trở về nhà ta, nơi ta đã bỏ ra đi.” Khi đến nơi, nó thấy nhà được quét tước, dọn dẹp hẳn hoi. Nó liền đi kéo thêm bảy thần khác dữ hơn nó, và chúng vào ở đó. Rốt cuộc tình trạng của người ấy lại còn tệ hơn trước” (lc 11, 24-26). Sự hoán cải đầu tiên của chúng ta mang lại một trật tự nhất định: sự dữ mà chúng ta đã nhận ra và cố gắng loại bỏ khỏi cuộc sống chúng ta đang thực sự rời xa chúng ta. Nhưng thật ngây thơ khi nghĩ rằng nó sẽ rời xa lâu dài. Sau một thời gian nào đó, nó lại đến với chúng ta trong bộ quần áo mới. Nếu trước đây nó có vẻ thô lỗ và bạo lực, thì bây giờ nó cư xử theo cách lịch sự hơn và được giáo dục tốt. Vì thế, chúng ta phải nhận ra nó một lần nữa và vạch mặt nó. Cho phép tôi diễn đạt thế này: đó là “những con quỷ được giáo dục tốt”: chúng đi vào cách lịch sự, mà tôi không nhận biết. Chỉ việc thực hành xét mình hằng ngày mới có thể làm cho chúng ta nhận ra điều đó. Vì lý do này, chúng ta thấy tầm quan trọng của việc xét mình, để canh chừng nhà cửa.
Chẳng hạn, vào thế kỷ XVII, có trường hợp nổi tiến của các nữ đan sĩ ở Port Royal. Một trong những nữ tu viện trưởng, Mẹ Angélique, đã có một khởi đầu tốt đẹp: mẹ đã canh tân bản thân, theo cách “canh tân đặc sủng”, cũng như đan viện, gạt bỏ ngay cả cha mẹ mình khỏi nội vi. Mẹ là một phụ nữ đầy tài năng, sinh ra để cai trị. Nhưng sau đó, mẹ trở thành linh hồn của cuộc kháng chiến Janséniste, thể hiện sự khép kín không khoan nhượng ngay cả trước quyền bính Giáo hội. Người ta đã nói về mẹ và các nữ đan sĩ của mẹ: “Thuần khiết như thiên thần, kiêu hãnh như quỷ dữ”. Họ đã đuổi được quỷ, nhưng sau đó nó đã trở lại mạnh mẽ hơn gấp bảy lần và, dưới vỏ bọc khắc khổ và nghiêm khắc, nó đã mang lại sự cứng nhắc và tự phụ là tốt hơn những người khác. Nó luôn quay trở lại: con quỷ bị đuổi đi, quay trở lại; ngụy trang, nhưng nó quay trở lại. Chúng ta hãy tỉnh thức!
5. Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu kể nhiều dụ ngôn chủ yếu nhắm vào những người vụ luật, các Kinh sư và Biệt phái, với mục đích làm nổi bật sự gian trá của việc tự cho mình là công chính và khinh thường người khác (x. Lc 18, 9). Chẳng hạn, trong các dụ ngôn về lòng thương xót (x. Lc 15), Người không chỉ kể những câu chuyện về con chiên lạc hay đứa con trai út của người cha tội nghiệp này đã coi ông như đã chết, những câu chuyện nhắc nhở chúng ta rằng bài học đầu tiên của tội lỗi là lạc lối, đánh mất chính mình, làm những điều rõ ràng xấu xa. Nhưng, trong các dụ ngôn này, Người cũng nói về đồng bạc bị mất và người con cả. Sự so sánh rất hữu hiệu : chúng ta có thể lạc lối ngay cả ở nhà, như trong trường hợp đồng bạc của người phụ nữ này ; và chúng ta có thể sống bất hạnh trong khi vẫn giữ hình thức trong vòng bổn phận của mình, như trường hợp xảy ra với người con cả của người cha giàu lòng thương xót. Nếu, đối với những người ra đi, thật dễ dàng nhận ra khoảng cách, thì đối với những người ở lại trong nhà mình, thật khó để nhận ra mình đang sống trong địa ngục là thế nào, do niềm tin mình chỉ là nạn nhân, bị đối xử bất công bởi quyền bính và, cuối cùng, bởi chính Thiên Chúa. Và biết bao lần điều đó xảy ra với chúng ta, ở đây, tại nhà !
Anh chị em thân mến, xảy ra là tất cả chúng ta sẽ đánh mất chính mình như con chiên, hay quay lưng lại với Thiên Chúa như người con út. Đó là những tội lỗi đã hạ thấp chúng ta và chính vì lý do này mà, nhờ ân sủng của Thiên Chúa, chúng ta có thể nhìn thẳng vào mặt chúng. Nhưng sự chú ý lớn lao mà chúng ta phải có vào thời điểm này của cuộc sống chúng ta, phải lưu ý đến sự kiện rằng, về mặt hình thức, cuộc sống của chúng ta diễn ra ở nhà, giữa các bức tường của thể chế, để phục vụ Tòa Thánh, ngay trung tâm của thân thể của Giáo hội ; và, chí vì điều đó, chúng ta có thể rơi vào cám dỗ nghĩ rằng chúng ta đang an toàn, chúng ta tốt hơn, chúng ta không cần hoàn cải nữa.
Chúng ta đang lâm nguy hơn tất cả những người khác, vì chúng ta bị cám dỗ bởi « con quỷ được giáo dục tốt » vốn không đến bằng cách gây ồn ào nhưng mang theo những bông hoa. Xin lỗi anh chị em, nếu đôi khi tôi nói những điều có vẻ gay gắt và mạnh mẽ, thì đó không phải vì tôi không tin vào giá trị của sự hiền lành và dịu dàng, nhưng vì thật tốt khi dành sự âu yếm cho những người mệt mỏi và bị áp bức, và tìm thấy can đảm để « làm khổ những người được an ủi », như don Tinino Bello, Tôi Tớ Chúa, thích nói, bởi vì đôi khi sự an ủi của họ chỉ là một mưu mẹo của ma quỷ chứ không phải là một ân ban của Chúa Thánh Thần.
6. Cuối cùng, một lời sau cùng mà tôi muốn dành cho chủ đề hòa bình. Trong số các danh hiệu mà ngôn sứ Isaia gàn cho Đấng Mêsia là « Hoàng Tử Bình An » (9, 5). Chưa bao giờ chúng ta cảm thấy một khao khát hòa bình lớn lao như bây giờ. Tôi nghĩ đến đất nước Ucraina tuẫn đạo, nhưng còn đến nhiều cuộc xung đột đang diễn ra ở những nơi khác nhau trên thế giới. Chiến tranh và bạo lực luôn là một thất bại. Tôn giáo không được thuận theo để nuôi dưỡng các cuộc xung đột. Tin Mừng luôn là một Tin Mừng của hòa bình, và một cuộc chiến tranh không thể được tuyên bố là « thánh thiện » nhân danh bất kỳ vị Thiên Chúa nào.
Nơi nào sự chết, sự chia rẽ, xung đột, đau khổ của người vô tội ngự trị, chúng ta chỉ có thể nhận ra Chúa Giêsu chịu đóng đinh. Và, vào thời điểm này, tôi muốn những suy nghĩ của chúng ta hướng về những người đau khổ nhất. Chúng ta được giúp đỡ bởi những lời nói của Dietrich Bonhoeffer, người đã viết trong nhà tù nơi ông bị giam giữ : « Nhìn mọi thứ theo quan điểm Kitô giáo, việc trải qua lễ Giáng Sinh trong phòng giam không phải là một vấn đề đặc biệt. Nhiều người, trong nhà này, có thể sẽ tổ chức một lễ Giáng Sinh giàu ý nghĩa và đích thực hơn so với nơi mà ngày lễ chỉ còn trên danh nghĩa. Một tù nhân hiểu rõ, hơn ai hết, rằng sự khốn khó, đau khổ, nghèo đói, cô đơn, bị ruồng bỏ và lỗi lầm, trước mắt Thiên Chúa, có một ý nghĩa hoàn toàn khác với ý nghĩa mà con người dành cho nó ; rằng Thiên Chúa hướng cái nhìn của Người đến chính những ai mà con người có thói quen quay lưng lại ; rằng Chúa Kitô đã giáng sinh trong một chuồng súc vật bởi vì Người đã không tìm được chỗ trong quán trọ ; tất cả điều đó, đối với một tù nhân, thực sự là một lời loan báo hạnh phúc » (Résistance et soumission, Cinisello Balsamo – MI, Ed. Paoline, 1988, p. 324).
7. Anh chị em thân mến, nền văn hóa hòa bình không chỉ được xây dựng giữa các dân tộc và quốc gia. Nó bắt đầu nơi tâm hồn của mỗi người chúng ta. Đang khi chúng ta phải chịu đựng chiến tranh và bạo lực dữ dội, chúng ta có thể và phải mang lại đóng góp của mình cho hòa bình bằng cách cố gắng loại bỏ khỏi trái tim mình mọi gốc rễ của hận thù và oán giận đối với anh chị em đang sống bên cạnh chúng ta. Trong Thư gởi tín hữu Êphêsô, chúng ta đọc thấy những lời này mà chúng ta cũng tìm thấy trong Kinh Tối : « Đừng bao giờ chua cay gắt gỏng, nóng nảy giận hờn, hay la lối thóa mạ, và hãy loại trừ mọi hành vi gian ác. Trái lại, phải đối xử tốt với nhau, phải có lòng thương xót và biết tha thứ cho nhau, như Thiên Chúa đã tha thứ cho anh em trong Đức Ki-tô » (4, 31-32). Chúng ta có thể tự hỏi : có nỗi cay đắng nào trong tâm hồn chúng ta không ? Điều gì đang nuổi dưỡng nó ? Đâu là nguồn gốc của sự phẫn nộ thường tạo ra khoảng cách giữa chúng ta và nuôi dưỡng sự giận dữ và oán hận ? Tại sao việc nói xấu, dưới mọi hình thức của nó, trở thành phương tiện duy nhất của chúng ta để nói về thực tại ?
Nếu đúng là chúng ta muốn tiếng ồn ào của chiến tranh ngừng lại và nhường chỗ cho hòa bình, thì như thế mỗi người cần phải bắt đầu từ chính mình. Thánh Phaolô nói rõ ràng với chúng ta rằng lòng nhân từ, lòng thương xót và sự tha thứ là những phương thuốc mà chúng ta có để xây dựng hòa bình.
Lòng nhân từ, đó là luôn chọn phương thức sự thiện để bước vào tương quan giữa chúng ta. Không chỉ có bạo lực bằng vũ khí, mà còn bạo lực bằng lời nói, bạo lực tâm lý, bạo lực do lạm dụng quyền lực, bạo lực ẩn giấu của những thói buôn chuyện, gây ra rất nhiều tác hại và phá hủy rất nhiều thứ. Trước Hoàng Tử Bình An, Đấng đến trong thế gian, chúng ta hãy hạ tất cả mọi loại vũ khí xuống. Đừng ai lợi dụng đại vị và vai trò của mình để hành hạ người khác.
Lòng thương xót hệ tại chấp nhận rằng người khác cũng có thể có giới hạn của họ. Cả ở đó nữa, thật công bằng khi thừa nhận rằng con người và thể chế, chính vì họ là con người, nên cũng có giới hạn. Một Giáo hội thuần khiết dành cho những người thuần khiết chỉ là sự lặp lại của lạc giáo Cathare. Nếu không phải như thế, thì Tin Mừng, và Thánh Kinh nói chung, hẳn đã không kể cho chúng ta những giới hạn và khiếm khuyết của nhiều người mà ngày nay chúng ta công nhận là những thánh nhân.
Cuối cùng, tha thứ hệ tại cho một cơ hội khác, nghĩa là hiểu rằng chúng ta nên thánh qua sự mò mẫm. Thiên Chúa thực hiện điều đó với mỗi người chúng ta, Người luôn tha thứ cho chúng ta, Người luôn nâng chúng ta dậy và ban cho chúng ta một cơ hội mới. Giữa chúng ta, cũng phải như thế. Thưa anh chị em, Thiên Chúa không mệt mỏi để tha thứ, chính chúng ta mệt mỏi để xin ơn tha thứ.
Mọi cuộc chiến, để dập tắt, đều cần sự tha thứ, nếu không công lý sẽ trở thành sự báo thù, và tình yêu chỉ được nhìn nhận như một hình thức của sự yếu đuối.
Thiên Chúa đã trở nên trẻ thơ, và trẻ thơ này, khi lớn lên, đã để mình bị đóng đinh trên thập giá. Không có gì yếu hơn một người bị đóng đinh, thế nhưng, trong sự yếu đuối này, sự toàn năng của Thiên Chúa đã được biểu lộ. Trong sự tha thứ, sự toàn năng của Thiên Chúa luôn hành động. Vì thế, xin cho lòng biết ơn, sự hoán cải và bình an là quà tặng của Lễ Giáng Sinh này.
Tôi cầu chúc anh chị em, mỗi người, một Lễ Giáng Sinh vui tươi ! Và một lần nữa, tôi xin anh chị em đừng quên cầu nguyện cho tôi. Cảm ơn anh chị em.
—————————————–
Tý Linh chuyển ngữ
(nguồn : vatican.va)
