TÓM LƯỢC GIÁO LÝ LỚP 10/ III

Dành cho lớp VÀO ĐỜI 1 năm 2023-2024

(Tiếp theo)

II. ĐỜI SỐNG LUÂN LÝ (Nhân Luân, Nhân quyền 1948).

ĐỒ HÌNH

4. Thảo kính cha mẹ                                          

5. Chớ giết người                               Mạng sống (xh 20,13).

6. Chớ làm sự dâm dục                     Của cải       (xh 20,15 +17).

7. Chớ lấy của người                         Ái tình         (xh 20,14 +17).

8. Chớ làm chứng dối                        Danh dự      (xh 20,12+16).

9. Chớ muốn vợ chồg người

10. Chớ tham của người   

+ Điều 4. THẢO KÍNH CHA MẸ.

Là bổn phận trách nhiệm, sâu sa hơn là lòng hiếu thuận củacon cháu đối vớiông bà, cha mẹ vàanh chị em tronggia đình cũng nhưgia tộc.

Dạyta SỐNGđúng chức phận mình tronggia đình, Giáo Hội và xã hội, mà trước hết phảithảo kính ông bà cha mẹ, khicác ngài còn SỐNGcũng nhưđã qua đời.

- Lophụng dưỡng cha mẹ khicác ngài còn sống đượcđầy đủ cảxác hồn trong tình con thảo (không chỉ làmchiếu lệ vì bổn phận).

- Khiông bà, cha mẹ qua đời, phảilo an táng, hương khói (giỗ chạp), làm các việc lành, cầu nguyện vàdâng lễ cho các ngài.

Đặc biệt luôn SỐNGtrong tâm tình “chỉ mong làm đẹp lòng các ngài”. Và nhất làSỐNG Ở ĐỜI làm sao cho“xứng đáng làcon cháu củacác ngài”.

Cha mẹ làđấng sinh thành dưỡng dục ta vàchỉ cócác ngài mới hy sinhcuộc đời vàmạng sống vì ta. Cho nênngười làm con phảitôn kính, vâng phục (những điều chính đáng), biết ơn các ngài (ông bà, cha mẹ)làviệc làm chính đáng phải đạo.

- Lời Chúa dạy:

“Ngươi hãy thờ kính cha mẹ để được sống lâu bền trên đất mà Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi ban cho ngươi” (Xh 20,12).

“Ngươi hãy thờ kính cha mẹ; kẻ nào nguyền rủa cha mẹ thì đáng tội chết” (Mt 15,4)

- Ca dao – tục ngữ Việt:

“Công cha như núi Thái Sơn. Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.Một lòng thờ mẹ kính cha. Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”.

“Uống nước nhớ nguồn – Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.

1/. Cha mẹ có BỔN PHẬN nào đối vớicon cái? 

T. Cha mẹ có BỔN PHẬN thương yêu, nuôi dưỡng, dạy dỗ vàlàm gương sáng chocon cái noi theo vềmặt NHÂN BẢN cũng nhưĐỨC TIN.Đồng thời, phải hướng dẫn con cái biết SỐNGtrở nên NGƯỜItốt lành, chỉ dẫncon có LẬP TRƯỜNG trongviệc lựa chọn NGHỀ NGHIỆP vàBẬC SỐNG của MÌNH. Nhất làluôn SỐNG, CƯ XỬ Ở ĐỜI thật tốt lành vớiTÂM NIỆM: “CHA MẸ HIỀN LÀNH để ĐỨC cho CON”.

2/. Anh chị em trongGIA ĐÌNHcó BỔN PHẬN nào đối vớinhau?

T. Lànhững người cùng được cha mẹ sinh ra, cùngxương cùng

thịt, cùng huyết thống, cùng nhaungụp lặn trong MÁI ẤMGIA ĐÌNH. Anh chị em phải biếtnoi gương cha mẹ: yêu thương, kính trên nhường dưới,hy sinh tha thứ, nâng đỡ, chở che,đùm bọc lẫn nhau; cùng nhauchia sẻ TRÁCH NHIỆM trongGIA ĐÌNHvớicha mẹ, bằngviệc làm trònBỔN PHẬN riêng MÌNHvàcùng nhauvui hưởng những quyền lợi chính đáng trongBẬC SỐNG GIA ĐÌNH;

-   Anh chị luônhy sinh quên phần mình chăm sóc các em, nhất

    làkhi cha mẹ đã qua đời.

-   Các em luôntôn kính vâng phục anh chị nhưcha mẹ.

“Khôn ngoan đối đáp người ngoài,

  gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau”.

“Chị ngã em nâng” – “Lá lành đùm lá rách”.

3/. Ta có BỔN PHẬN nào đối vớinhững người trong GIA TỘC?

T. Ta có BỔN PHẬN biếtơn, kính trọng, yêu mến, giúp đỡ, chia sẻ vật chất cũng nhưtinh thần vàcầu nguyện chomọi người trongGIA TỘCcònSỐNGcũng nhưqua đời. Năng thăm viếng khi đau

     bệnh, cưới hỏi, lễ tang, giỗ chạp...

4/. Ngoài QUAN HỆhuyết thống, ta còn QUAN HỆ nào khác nữa?

T. Ta còn có QUAN HỆ vớicác phẩm trật trongGiáo Hội, những

người cầm quyền trongxã hội vànhững người HƯỚNG DẪN

GIÁO DỤC ta. Ta phải kính trọng vàvâng lời những người ấy.

5/. Ta có BỔN PHẬN nào đối vớiTỔ QUỐC? 

T. Ta phải nhớ ơn các ANH HÙNG DÂN TỘC, đoàn kết yêu thương, đùm bọc ĐỒNG BÀO, cùng nhau góp phần bảo vệ, xây dựng TỔ QUỐCngày càng an bình thịnh vượng trogsự thật, công bằng, tự do vàliên đới.

6/. CHÍNH QUYỀN có những BỔN PHẬN nào đối với NGƯỜI DÂN?

T. CHÍNH QUYỀN có BỔN PHẬN giữ gìn trật tự, đảm đương công vụ, tôn trọng những QUYỀN LỢI CĂN BẢN của mỗi CÔNG DÂN, vàdùng mọi cách đểnâng cao ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT vàTINH THẦN củaNGƯỜI DÂN.

+ Điều 5 :    TÔN TRỌNG SỰ SỐNG       

“Anh em đã nghe Luật dạy người xưa rằng: chớ giết người. Ai

giết người, thì đáng bị đưa ra tòa. Còn Thầy, ...: ai giận anh em mình, thì phải bị đưa ra toà. Ai mắng anh em mình là đồ ngốc, thì phải bị đưa ra trước Thượng Hội Đồng. Còn ai chửi anh em mình là quân phản đạo, thì phải bịlửa hoả ngục thiêu đốt”. (Mt 5,21-22)

7/. Điều răn thứ năm DẠY ta quí trọng, bảo tồn, kiện toàn ĐỜI SỐNG TỰ NHIÊNvàSIÊU NHIÊN củaMÌNHcũng nhưcủaNGƯỜIkhác, cấm mọi hình thức xâm phạm đếnSỰ SỐNG CON NGƯỜI. Nhưng không được tôn thờ thân xác. Vì có những khi cần phải hy sinh vì lợi ích cao quí như:bảo vệ TỔ QUỐC, ĐỨC TIN... (Mt 10,39)

- Ta phải tôn trọng vàkiện toàn ĐỜI SỐNGcủaMÌNHquaăn uống, làm việc, học tập, tu luyện, ngủ nghỉ ... Khi đau bệnh phải lo chữa trị, ngày ngày luyện tập TÂM TRÍ, THÂN THỂ chomỗi ngày thêmvui khỏe, khôn ngoan SỐNGtrở nên NGƯỜI CON THẢO luôn LÀMđẹp lòng THIÊN CHÚA... Ngoài ra phải quan TÂMgiúp đỡ NGƯỜI khác cả về VẬT CHẤT lẫn TINH THẦN, nhất là NGƯỜI đau yếu, nghèo đói, đơn côi....

- Cựu ước: THIÊN CHÚALÀM CHỦSỰ SỐNG (St 1,1-23). Ngài SINH THÀNH VŨ TRỤ MUÔN LOÀI MUÔN VẬT, gieo MẦM SỐNG trongVŨ TRỤ, nơi đâu đủ điều kiện theo QUI ĐỊNH SINH THÀNH củaNgài thì SỰ

    SỐNG xuất hiện. Ngài TÁC SINH LOÀI NGƯỜI theoHÌNH ẢNH NGÀI và

THÔNG BAN SỰ SỐNG củaNGÀI choLOÀI NGƯỜI:

“Thiên Chúa thổi hơi vào lỗ mũi, từ bụi đất (vật chất vô tri giác) con người

trở nênVẬT SINH LINH”(St 2,7).       

8/. Những tội phạm tới điều răn thứ năm ?

- Tự sát. Cố ý giết người cách trực tiếp hoặcgián tiếp,

- Triệt sản, phá thai, làmchết êm dịu vàcộng tác vào tội này.

- Phá hoại hoặc gây nguy hiểm chosức khỏe củamình và củangười khác,

9/. Có khi nào xâm phạm SỰ SỐNG NGƯỜI KHÁC mà chẳng mắc tội không?

T. Có, trong trường hợp tự vệ chính đáng, đểbảo vệ mạng sống mình haybảo vệ tổ quốc buộc lòng ta phải phạm đến người tấn công mình.

10/. Ta phải làm gì để giúp CUỘC SỐNG CHUNG tốt đẹp?

T. Mỗi NGƯỜI cần phảihọc hỏi, tập luyện BIẾT MÌNH BIẾT NGƯỜI, bỏ THÓI ÍCH KỈ, NÓNG GIẬN, THÙ HẬN. Cần luyện tập TÍNH DỊU HIÈN vàQUAN TÂM đến NGƯỜI KHÁC, đồng thời phải cố gắng hết sức loại trừ CHIẾN TRANH vàxây dựng HÒA BÌNH đích thực.

+ Điều 6 và 9:    GIỮ TƯ TƯỞNG TRONG SẠCH

KHÔNG LÀMSỰ DÂM Ô (ngoại tình)

11/. Dạy ta SỐNGtrong sạch trongtư tưởng, lời nói vàviệc làm, THUẦN HÓAnhững HAM MUỐN XÁC THỊT nghịch vớiđức trong sạch. Nhất làVỢ CHỒNG phải luôn“CHUNG THỦY HÒA HỢP” trongtình yêu gia đình, bằng việc“THÀNH TÂM tôn trọng PHẨM GIÁvà QUYỀN LỢI chính đáng” của nhau, dẹp bỏ dầncá tính củamỗi người, cả hai cùng chấp nhận trở nênmột “NHẤT THỂ HÒA ĐỒNG”trongĐỜI SỐNG HÔN NHÂN (vợ chồng), vàgiúp nhau SỐNGthanh sạch trongĐỜI SỐNG XÃ HỘI.

“Anh em phải biết rõ điều này: không một kẻ gian dâm, ô uế hay tham lam nào; mà tham lam cũng là thờ ngẫu tượng - được thừa hưởng cơ nghiệp

trong Nước của Đức Ki-tô và của Thiên Chúa” (Ep 5,5)

“Anh em hãy tránh xa tội gian dâm. Mọi tội người ta phạm đều ở ngoài thân xác mình, còn kẻ gian dâm thì phạm đến chính thân xác mình. Hay anh em lại chẳng biết rằng thân xác anh em là Đền Thờ của Thánh Thần sao?” (1 Cr 6,18-19)

+ Đức khiết tịnh (Tư tưởngvàlòng trí trong sạch)

12/. Là ƠN CHÚA (NHÂN ĐỨC LUÂN LÝ, XÃ HỘI gọi làKHẢ NĂNG NHÂN BẢN),giúpta THUẦN HÓABẢN NĂNG TÍNH DỤCđểĐỜI SỐNGvàTÌNH VỢ CHỒNGcủata được nguyên tuyền thanh sạch trongTÂM HỒNvà THỂ XÁC; LỐI SỐNGthah sạch đẹp Lòng THIÊN CHÚAlà điều kiện giúpta mau

nhận biết Ý Ngài mà vâng phục thi hành. Ta cần:

13/. - Năng cầu nguyện vàlãnh nhận các Bí tích, phát triển 7 ƠN THẦN KHÍ(khai triển những KHẢ NĂNG NHÂN BẢN). siêng năng tìm hiểu, học tập LỜI CHÚAvàsách báo lành mạnh đểđủ sáng suốt nhận ra Ý THIÊN CHÚA, ra sức chừa bỏ THÓI HƯ TẬT XẤU; Noi gương Đức Kitôtu luyệnLÀM CHỦNGŨ QUAN vàTRÍ TƯỞNG (làm chủ chính mình),tập các thói quen tốt lành nhưvâng phục, tiết độ, hy sinh, nhẫn nhịn, ăn ở đoan trang, nết na, nề nếp tronglàm việc, ngủ nghỉ, học tập, nói năng, cư xử tốt vớimọi người ...

14/. - Luôn nhớMÌNHcòn yếu kém lắm, cần mau loại bỏ những tư tưởng, hình ảnh dâm ô trongtâm trí, sáng suốt phòng tránh cácdịp tội choMÌNHvà chongười khác. Đặc biệt làtránh thói xấu thủ dâm cùngbài trừ những tệ nạn trongxã hội như: sách báo phim ảnh khiêu dâm vànhững QUAN NIỆM sai lầm trongĐỜI SỐNG TỰ DO CÁ NHÂN thái quá của Xà HỘI THỰC DỤNG,cầu nguyện noi gương Đức Kitô vàĐức Mẹ vượt thắng cám dỗ.

15/. Những tội phạm đến đức khiết tịnh:

- Nhìn ngắm hoặc tưởng nghĩ những điều dâm ô.

- Nói những lời dâm ô, thô tục, những lời ám chỉ ý tà, phổ biến phim ảnh, sách báo khiêu dâm.

- Tìm thú vui nhục dục bên ngoài cuộc sống hôn nhân, một mình hoặc với người khác.

- Làm dịp cho người khác phạm những tội trên đây.

------------------------

LỜI NGUYỆN

Lạy Thiên Chúa làĐấng Tác sinh muôn loài muôn vật, làCha Đức Giêsu Kitô cùng làCha củachúng con.

       Chúng conđã được nhận biết: Loài người chúng con Không chỉ có một “Đời sống sinh lý”(*1)/, là đời sốngtheo những đòi hỏi củabản năng vàdục vọng xác thịt/ nơi thân xác vật chấttừ bụi đất hay hư nát của chúng con/. Mà còn có một Đời sống cao hơn nữa, đó là“Đời sống sinh linh”(*2), đời sốngvới những phẩm tính cao quí bởi7 ơn củaThần Khí(*3), mà Cha đã phú bẩm nơi Nhân tính(*4) của loài người chúng con/. Hơn nữa quaHội thánh/, chúng con nhận biết Lời củaChalà Đức Giêsu Kitô đãGiáng sinh/ Làm NGƯỜIđồng hình, đồng dạng, đồng hành đểchia sẻ thân phận Làm NGƯỜIvới chúng con/. Người loan truyềnLời (*5) của Cha về Tin mừng Nước Trời/làTin mừng “Được Trở Nên NGƯỜI CON THIÊN CHÚA”/, và Làm mẫu gương chỉ dẫnchoLOÀI NGƯỜIchúng con/BIẾT SỐNGnhư thế nàođể Trở Nên Người Con thảo củaCha/.

Nguyện Thần Khí Cha luôn hướng dẫnchúng con trong suốt CUỘC ĐỜI này/, biết noi gương Đức Kitô vâng phục theonhững ĐƯỜNG LỐI đẹp Lòng Cha/, khai triểnbảy ơn của Thần Khí (*3)/ tập luyệnTIỀM NĂNG NỘI THỂ/ để trải qua mỗi ngàySỐNG/ chúng con biếtchừa bỏthói hư tật xấu, canh tân đời sống, yêu mến anh em (*6)/ Làm chocác PHẨM TÍNHcủaNHÂN TÍNH đượchiển lộ(*7&*3) nơiBẢN THÂN củachúng con nhiều hơn/, để mỗi ngày, chúng con mỗi thêm trở nên những Ngườicon thảo SỐNGđẹp Lòng Chahơn/, nhất làĐỒNG TÂM HIỆP NHẤTvớiGiáo hội, hết lòng thờ kính thực hiện Ý Cha, siêng năng tham dự Phụng vụ Hội Thánh/ đoàn kết yêu thương đùm bọc lẫn nhau, xây đắp chogia đình vàxã hội, mỗi ngàythêman bình thịnh vượng/ LàmchoDanh Cha cả Sáng, Nước Cha mau đến ngay ở CUỘC ĐỜI này, nơi GIA ĐÌNH, XỨ ĐẠOvà KHU XÓMcủachúng con/. Chúng con nguyện xin nhờ Đức Kitô Chúa chúng con/. Amen.

Ghi chú:   (*1) Kinh thánh gọi là đời sống theo thế gian, ma quỉ;

(*2)xem Sáng thế ký đoạn2, câu7, Kinh thánh gọi là đời sống vâng theo hướng dẫn của Thần Khí, đời sống của Thiên Chúa, Sự sống đời đời;

(*3) còn gọi là tiềm năng nội thểlà các khả năng nhân bản: thông minh, hiểu biết, đạo đức, khônngoan, kính sợ Thiên Chúa, khéo lo liệu, mạnh bạo;

(*4)Tâm hồn; (*5)Ýmuốn, qui luật của Thiên Chúa;

(*6) Vác thập giá đời mình, thi hành Cải tội bảy mối có bảy đức, Thương người có mười bốn mối và Tám mối phúc;

(*7) hoàn thiện các khả năng nhân bản,

Các tin khác

• Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II: Thần học về thân xác, phần 5 - Đời sống hôn nhân Kitô giáo
• Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II: Thần học về thân xác, phần cuối - Tình yêu và sự phong nhiêu
• Toàn văn Văn kiện “Canh tân đời sống đức tin theo tinh thần Công nghị Tổng Giáo phận Hà Nội”
• Đào tạo linh mục: Đào tạo toàn vẹn chiều sâu
• Đức Giáo Hoàng Phanxicô ký Tuyên Ngôn Liên Tôn cho COP28
• Bài diễn văn của Đức Thánh Cha Phanxicô tại Hội nghị COP28, 02.12.2023
• Sứ điệp Đức Thánh Cha nhân dịp kỷ niệm 10 năm ban hành Tông huấn Evangelii Gaudium
• Gõ cửa hiệp hành 16: Lắng nghe & Bàn tròn - Phỏng vấn ĐHY Bộ trưởng M. Czerny
• Cánh cửa tinh thần và hơi thở Thánh Linh: Giáo huấn của Hội Thánh trong mục vụ văn hóa, văn học nghệ thuật
• Toàn văn Tông huấn: Chính lòng tin cậy-ĐTC Phan-xi-cô ban hành nhân dịp kỷ niệm 150 năm sinh nhật Thánh nữ Tê-rê-sa Hài Đồng Giê-su

(Trang 1/141)    1 2 3 4 >>>