Bộ Giáo sĩ đã phổ biến hôm 8/12 bản « Ratio fundamentalis », bản văn định hướng cho việc đào tạo linh mục ở các chủng viện. Bản văn mới này nhấn mạnh đến sự cần thiết đào tạo « những con người quân bình, bình tâm và kiên vững về mặt nhân bản ».
Ratio fundamentalis là bản văn nền tảng cho việc đào tạo các linh mục tương lai. Việc công bố một bản Ratio mới do đó như là công bố những chương trình mới cho việc đào tạo. Bản Ratio mới này của Bộ Giáo sĩ sẽ thay thế cho bản Ratio trước đây, năm 1970 và được sửa lại đôi chút vào năm 1985 để phù hợp với Bộ Giáo luật mới (1983).
Từ đó, như ĐHY Beniamino Stzlla, Tổng trưởng Bộ Giáo sĩ cho biết trong một cuộc trao đổi với nhật báo Osservatore Romano, « bối cảnh lịch sử, văn hóa xã hội và có tính giáo hội, trong đó linh mục được mời gọi thể hiện sứ mạng của Chúa Kitô và của Giáo Hội đã thay đổi ». Hình ảnh của người linh mục như là những nhu cầu của các cộng đoàn đã tiến triển, cũng như thế giới trong đó họ đang sống. Chính Giáo Hội đã đào sâu đáng kể suy tư về người linh mục.
« Một sự trưởng thành nhân bản, thiêng liêng và mục vụ đích thực »
« Sau gần 50 năm, cần phải vừa quan tâm đến tông huấn Pastores dabo vobis, bản văn lớn của đức Gioan-Phaolô II, một số bản văn của đức Bênêđíctô XVI và cả nhiều bản văn của đức Phanxicô, vốn rất gắn bó với hình ảnh linh mục là một vị mục tử tốt lành gần gũi con chiên của mình », Đức cha Joël Mercier, thư ký Bộ Giáo sĩ, cho biết thêm.
Về Tông huấn Pastores dabo vobis, bản Ratio mới lấy lại khái niệm đào tạo toàn diện, « tức là có khả năng liên kết cách quân bình các chiều kích nhân bản, thiêng liêng, trí thức và mục vụ, nhờ một tiến trình sư phạm tiệm tiến và cá vị hóa », ĐHY Stella giải thích. Theo ngài, « để trở thành một linh mục tốt lành, bên cạnh việc thành công thi cử, cần phải đạt tới một sự trưởng thành nhân bản, thiêng liêng và mục vụ đích thực ». Vì thế, sự phân chia việc học giữa chu kỳ triết, thần học và mục vụ được duy trì, nhưng theo một nhãn quan toàn thể hơn : từ nay người ta sẽ nói về « giai đoạn đào tạo người môn đệ », « giai đoạn đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô » và « giai đoạn tổng hợp ơn gọi ».
Vấn đề về phong cách con người xuất thân từ các chủng viện
Bản Ratio cũ, do Bộ Giáo dục Công giáo biên soạn, quan tâm nhiều hơn đến nội dung học tập. Bản Ratio mới đã được biên soạn từ năm 2014, một năm sau khi sáp nhập các chủng viện vào Bộ Giáo sĩ. « Điều đó cho phép hình dung việc đào tạo linh mục trong suốt cuộc sống của mình, việc đào tạo ban đầu cũng như việc thường huấn, bản Ratio mới nhấn mạnh nhiều đến điều đó », Đức cha Mercier nhấn mạnh. Và nếu mối ưu tư về một nền đào tạo trí thức vững chắc không bị hạ thấp, thì nó được kèm theo vấn đề về phong cách con người xuất thân từ các chủng viện.
Bản Ratio 2016 do đó nhấn mạnh cách đặc biệt đến chiều kích nhân bản của việc đào tạo. Tốt nghiệp tâm lý học, Đức cha Jorge Patrón Wong, thư ký Bộ Giáo sĩ, lưu ý : nó là điểm chính yếu của bản văn này vốn đã rút tỉa từ rất nhiều cuộc gặp gỡ tại chỗ với các nhà đào tạo và các chủng sinh, trong một mối ưu tư đích thực về con người.
Năm phân định và xây dựng nền tảng thiêng liêng
« Chúng ta không bao giờ nhấn mạnh đủ đến sự cần thiết việc các chủng sinh được đồng hành trong một tiến trình tăng trưởng vốn biến họ thành những con người quân bình, bình tâm và kiên vững về mặt nhân bản », ĐHY Stella tuyên bố. « Chỉ như thế thì mới có thể có những linh mục biết đón tiếp, chân thật và trung thành, tự do nội tâm, kiên vững trong đời sống tình cảm, có khả năng xây dựng những mối tương quan liên vị nhân hậu và sống những lời khuyên phúc âm cách không cứng nhắc, không giả hình hay trốn chạy ».
Trong nhãn quan này, và theo lôgíc mà đức Phanxicô nhấn mạnh đến chủ đề này từ nhiều tháng nay, thì một trong những từ ngữ chủ chốt của bản Ratio mới chắc chắn là từ ngữ « phân định ». Bản văn mới này từ nay đòi buộc năm dự bị (propédeutique), năm phân định và xây dựng nền tảng thiêng liêng này khi bắt đầu chủng viện. Nó cũng nhấn mạnh đến việc đồng hành cá nhân các chủng sinh và nhắc nhở rằng « Giáo Hội (…) không thể nhận vào chủng viện và các dòng tu những người (…) có khuynh hướng đồng tinh sâu xa (tendances homosexuelles profondément enracinées)».
« Không phải là một vị lãnh đạo, một nhà tổ chức tôn giáo hay một công chức thánh thiêng »
Cách rộng lớn hơn, vấn đề là phân định tốt những ai mà, về sau, sẽ phải phân định với các tín hữu được giao phó cho họ. « Việc phân định là một ân huệ mà các mục tử phải thực thi đối với chính mình, nhưng còn hơn nữa trên lãnh vực mục vụ, để đồng hành và giải thích cách sâu xa nhất là những hoàn cảnh sống phức tạp hơn vốn đè năng nhiều người bị tổn thương được giao phó cho chúng ta », ĐHY Stella thừa nhận. Đối với ngài, « người nào bước theo con đường Tin Mừng và đắm mình vào sự sống của Chúa Thánh Thần, sẽ vượt qua một lối tiếp cận cả ý thức hệ lẫn nhiệm nhặt, bằng cách khám phá ra rằng những tiến triển và những hoàn cảnh của cuộc sống không thể bị xếp loại theo những sơ đồ cứng nhắc hay những chuẩn mực trừu tượng ».
Và cuối cùng, chính việc bén rễ sâu vào Tin Mừng mới có thể tóm tắt toàn bộ Ratio mới này, với tham vọng đào tạo các linh mục « đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô Mục Tử Nhân Lành », hình ảnh trở lại cách đều đặn trong bản văn. « Linh mục không phải là con người của « việc làm », cũng không phải là một lãnh đạo, một nhà tổ chức tôn giáo hay một công chức thánh thiêng, nhưng là một người môn đệ say mê Chúa, mà đời sống và thừa tác vụ của ngài bén rễ sâu trong mối tương quan thân mật với Thiên Chúa và trong sự đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô Mục Tử Nhân Lành », ĐHY Stella nhấn mạnh, theo đường hướng của đức Phanxicô vốn luôn phê phán chủ nghĩa giáo sĩ trị. ĐHY mời gọi vượt quá « một cái nhìn « thánh thiêng » hay quan liêu về thừa tác vụ », vốn xa rời với « những cám dỗ gắn liền với tiền bạc, thực thì quyền lực cách chuyên chế, một sự vụ luật cứng nhắc hay với thói hư danh ».
Tý Linh
(theo Nicolas Senèze, La Croix)
