Đại hội THĐ hiện đang làm việc về văn kiện tổng hợp sẽ được công bố vào Thứ Bảy ngày 29 tháng 10 sau khi phê duyệt và phổ biến Thư gửi Dân Chúa vào chiều Thứ Tư. Điều này đã được công bố bởi Paolo Ruffini, Tổng trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin, và Sheila Pires, thư ký của cùng Ủy ban, trong cuộc họp thông tin vào thứ Năm 26/10/2023 – với điểm nhấn mạnh mẽ “đại kết” – tại Văn phòng Báo chí của Tòa Thánh.
Bà Sheila Pires nhấn mạnh: “Chiều hôm qua, phiên họp chung lần thứ 18 đã được tổ chức, có 348 thành viên hiện diện và việc đầu tiên phải làm là bỏ phiếu về Thư gửi dân Chúa”. “Mỗi thành viên đã bỏ phiếu bằng cách sử dụng máy tính bảng được cung cấp sẵn cho họ. Câu hỏi là: ‘Tôi có chấp nhận văn bản của bức thư của Thượng hội đồng không? Có – Không‘”. Kết quả bỏ phiếu như sau: 336 phiếu thuận, 12 phiếu chống. Sheila Pires nói tiếp : “Sau đó, cuộc thảo luận tự do được mở ra về bản dự thảo báo cáo tổng hợp. Như các bạn đã biết, Đức Thánh Cha Phanxicô đã có bài tham luận.”
“Trong các tham luận tự do, sự cần thiết về sự gan dạ truyền giáo của Giáo hội đã được nhấn mạnh và người ta cũng nói rằng cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu là trung tâm của đức tin và lòng nhiệt thành truyền giáo; rằng Giáo hội được thiết lập như vậy trong việc loan báo Tin Mừng và chúng ta không thể nghĩ về Giáo hội một cách độc lập với sứ mạng truyền giáo”.
Ngoài ra, Sheila Pires nói tiếp, “việc làm tăng giá trị cầu nguyện và các nhóm cầu nguyện đã được thảo luận. Tầm quan trọng cơ bản của Bí tích Thánh Thể và Bí tích Hòa Giải đã được tái khẳng định. Chiều kích phụng vụ của tính hiệp hành, tính hiệp hành như một hành vi phụng vụ và Thượng hội đồng như một nơi hiền mẫu trong phụng vụ đã được nhấn mạnh”. Một lần nữa, “tầm quan trọng của cảm thức đức tin đã được nhấn mạnh. Chúng tôi nói về việc đánh giá cao phụ nữ và cơ hội đề cập đến nhiều phụ nữ đã đồng hành cùng Chúa Giêsu”. “Cũng được nhấn mạnh, liên quan đến Giáo hội trong việc lắng nghe, liên quan đến nét đặc thù của nữ giới trong khả năng lắng nghe, an ủi, tư vấn. Cũng được nói rằng phụ nữ không nên là đối tượng mà là chủ thể của Giáo hội”.
Bà Pires cho biết “vấn đề lạm dụng, không chỉ lạm dụng thể lý” đã được đề cập. Tiếp đến, “tầm quan trọng của khái niệm Nước Thiên Chúa đã được nhấn mạnh: Giáo hội là vì Nước Thiên Chúa chứ không phải vì chính mình. Cũng vì lý do này, người ta cũng nói rằng Giáo hội phải đón tiếp.” Bà nhắc lại, trong các bài phát biểu, “đã được đề cập đến những giáo huấn và giải thích của Công đồng Vatican II, đến sứ mệnh cao cả của sự hiệp nhất Kitô giáo, đối thoại với các tôn giáo khác, đến mối quan hệ với những người không có đức tin”.
Các hình thức chủ nghĩa thực dân văn hóa nơi phương Bắc của thế giới đối với phương Nam của thế giới cũng được thảo luận trong Đại hội, cũng như “tầm quan trọng của việc nhấn mạnh sự hiện diện của Giáo hội trong các cuộc khủng hoảng của thế giới”. Giáo hội “không ở ngoài thế giới và chỉ có thể cảm thấy có liên hệ trước những gì đang xảy ra: chiến tranh và ước muốn hòa bình”. Theo quan điểm này, bà Pires lưu ý, “tình trạng đau khổ của những người chưa hiểu cách sống sót và nuôi dạy con cái của họ trong những thực tế nơi trẻ em chết hàng ngày do xung đột và trong hoàn cảnh bất bình đẳng nghiêm trọng” đã được nhắc lại.
Một lần nữa, “lời kêu gọi của Tin Mừng đặt người nghèo vào trung tâm con đường của Giáo hội đã được nhấn mạnh: một khía cạnh Kitô học, chứ không phải một khía cạnh xã hội”. Cuối cùng, thư ký của Ủy ban Thông tin chỉ ra rằng văn kiện này nên khuyến khích dân Thiên Chúa mà nó hướng tới.
Paolo Ruffini: nội dung và động lực của Báo cáo tổng hợp
Paolo Ruffini cho biết rằng “sáng nay đã bắt đầu kiểm tra dự thảo báo cáo tổng hợp của các nhóm hạn chế để trình bày các “con đường” tập thể vốn có thể bổ sung, thay thế, bãi bỏ”. 349 người đã có mặt trong hội trường. Công việc sẽ tiếp tục vào lúc 4 giờ chiều hôm nay.
Sáng nay, “trước khi bắt đầu công việc theo các nhóm, sau khi cầu nguyện, Ủy ban Soạn thảo Văn kiện tổng hợp đã chia sẻ với Đại hội các tiêu chí làm cơ sở cho Văn kiện vốn sẽ được đệ trình để bỏ phiếu vào thứ Bảy và chúng tôi đang trong quá trình kiểm tra”, vị tổng trưởng giải thích và đồng thời nói rõ rằng “Văn kiện được đệ trình lên Đức Giáo hoàng vào cuối Thượng hội đồng sẽ là tài liệu sẽ được phê chuẩn tại Đại hội tiếp theo, vào tháng 10 năm 2024”. Mặc dù “Văn kiện đang được thảo luận hiện nay có bản chất khác nhưng nó có tính chuyển tiếp”.
Ruffini nói, mục tiêu chính của nó là “giúp chúng ta hiểu chúng ta đang ở đâu, ghi nhớ những gì đã được nói trong những tuần phân định này và tiếp tục, theo một tiến trình tuần hoàn, một hành trình đã bắt đầu từ đầu Thượng hội đồng này và sẽ kết thúc vào tháng 10 năm 2024”. Đặc biệt, Văn kiện sẽ phải bao gồm những điểm mà việc phân định được hoàn thiện hơn cũng như những điểm cần nghiên cứu thêm. Nó phải báo cáo mọi việc một cách trung thực. “Chúng ta đang ở trong một quá trình mang tính tuần hoàn. Đại hội sẽ đưa ra sự phân định của mình cho dân Thiên Chúa. Cũng như dân Chúa sau khi lắng nghe đã đưa ra cho Đại hội sự phân định của mình.”
Chủ tịch ủy ban thông tin của Thượng hội đồng nhấn mạnh : đó là một cuộc hành trình, “và chắc chắn rằng Văn kiện, xét về bản chất và tính ngắn gọn của nó – nó dài 40 trang, điều đó sẽ không có ý nghĩa gì để có một văn bản chuyển tiếp gồm 100 trang hoặc 200 trang – không thể chứa hết các chi tiết”. Ông nói thêm, ngôn ngữ phải mang tính suy lý lôgic, và do đó Văn kiện sẽ được dùng để khuyến khích những người đang trên hành trình: tất cả những người đã được rửa tội, giáo dân, phó tế, linh mục, giám mục, những người thánh hiến. Mọi người phải cảm thấy được khuyến khích và được cảm ơn vì đã thực hiện hoặc tiếp tục cuộc hành trình. Và nhiều thứ đã được tiến hành.
“Thật không may, có rất nhiều điều tốt đẹp trong Giáo hội mà không phải luôn luôn được biểu lộ,” vị tổng trưởng tiếp tục: Văn kiện cũng phải được dùng để mang lại năng lượng và niềm vui cho trải nghiệm về tính hiệp hành này. Về vấn đề này, ông kết luận, “động lực của Văn kiện phải rõ ràng: nó sẽ giúp chúng ta hiểu và học cách cùng nhau bước đi; cùng nhau tìm kiếm các giải pháp, tay trong tay, không loại trừ ai”; biết rằng “dân Thiên Chúa cần các linh mục và giáo dân bước đi cùng nhau một cách thanh thản, không nhượng bộ trước sự cám dỗ của chủ nghĩa giáo sĩ trị”.
Cristiane Murray: tầm quan trọng của sự hiện diện của các đại biểu huynh đệ
Bà Murray đã nhấn mạnh khi bắt đầu cuộc họp báo : theo thông lệ, các đại biểu huynh đệ từ các Giáo hội và Cộng đồng Giáo hội khác nhau sẽ tham gia vào Đại hội đồng lần thứ XVI của Thượng hội đồng. Để đảm bảo sự đại diện rộng rãi hơn, 12 đại biểu huynh đệ từ bốn truyền thống Kitô giáo lớn đã được mời: “ba từ Giáo hội Chính thống giáo, ba từ các Giáo hội Chính thống giáo Đông phương, ba từ các hiệp thông Tin Lành lịch sử và ba từ Tin Lành Ngũ Tuần-Phúc Âm”. Theo truyền thống của Thượng hội đồng, Murray giải thích, “các đại biểu huynh đệ không chỉ là những người quan sát, mà còn được mời tham gia vào các cuộc thảo luận, đặc biệt là trong các nhóm hạn chế. Họ cũng tham gia tĩnh tâm để chuẩn bị cho Thượng hội đồng, từ ngày 1 đến ngày 3 tháng Mười”.
Đức Hồng y Koch: đối thoại đại kết, tính hiệp hành và sứ mạng
Chính từ quan điểm này mà Đức Hồng y Kurt Koch, Tổng trưởng Thánh Bộ Cổ võ Sự Hiệp nhất Kitô hữu, đã tập trung bài phát biểu của mình vào chiều kích đại kết của Thượng hội đồng. Quả thế, sự hiện diện của các đại biểu huynh đệ chứng tỏ rằng sự tham gia của các Giáo hội và cộng đồng Giáo hội khác là trọng tâm của trải nghiệm đại kết và “Bí tích Rửa tội là điều hiệp nhất chúng ta, là nền tảng của đối thoại đại kết và là nền tảng của tính hiệp hành”. ĐHY Tổng trưởng đặc biệt nhấn mạnh chiều kích phụng vụ của tính hiệp hành : “Chúng ta cầu nguyện và cùng nhau bước đi”, bởi vì “việc cầu nguyện chung là rất quan trọng”, ngài nói tiếp và đồng thời làm chứng rằng Đức Thánh Cha “tin chắc rằng tiến trình hiệp hành này phải mang tính đại kết và con đường đại kết phải có tính hiệp hành”, bởi vì “có sự hỗ tương giữa đối thoại đại kết và tính hiệp hành”. Cũng cần phải nhớ rằng phong trào đại kết bắt đầu như một phong trào truyền giáo.
Trưởng giáo chủ Chính thống Rumani: dưới dấu hiệu của tình huynh đệ
Tiếp đến, Đức Tổng Giám mục Iosif, Trưởng giáo chủ Chính thống Rumani của Tây và Nam Âu, có mặt tại thượng hội đồng với tư cách là đại biểu huynh đệ, đã phát biểu. “Với tư cách là Giáo hội Chính thống giáo, chúng tôi rất vui mừng được trở thành một phần của tiến trình này,” ngài bắt đầu lời phát biểu và đồng thời nhắc lại rằng việc suy tư về tính hiệp hành và quyền tối thượng đã được tiến hành từ mười năm qua trong Ủy ban Hỗn hợp Quốc tế về đối thoại Công giáo-Chính thống giáo. Một “tình huynh đệ” đích thực đang được xây dựng giữa các Kitô hữu trên khắp thế giới sau những thời kỳ bị đánh dấu bởi những căng thẳng và chia rẽ: “Chúng ta hãy cùng nhau tìm kiếm những gì hiệp nhất chúng ta”. Như một ví dụ về sự hợp tác, Đức Trưởng giáo chủ nhấn mạnh rằng ở Ý, “Giáo hội Công giáo cho Giáo hội Chính thống giáo Rumani mượn hơn 300 nhà thờ”. Ngoài ra, ngài nói thêm, “đối thoại đại kết đang diễn ra ở cấp cơ sở” nhờ chứng tá của nhiều gia đình hỗn hợp đã được hình thành ở Châu Âu và trên toàn thế giới.
Opuku Onyinah: một hành động khiêm nhường của Đức Thánh Cha và Giáo hội
Opuku Onyinah, đại diện Liên đoàn Ngũ Tuần Thế giới, nguyên Chủ tịch Giáo hội Ngũ tuần ở Ghana, cũng có mặt tại Thượng hội đồng với tư cách là đại biểu huynh đệ, là thành viên của Ủy ban Hỗn hợp Công giáo-Ngũ tuần Quốc tế. Ông nói: “Việc mời các Giáo hội khác tham gia Thượng hội đồng là một hành động khiêm nhường của Đức Thánh Cha và Giáo hội Công giáo”. Ông nói thêm, tiến trình hiệp hành “rất minh bạch, cởi mở và mang đến cho mọi người cơ hội bình đẳng để chia sẻ quan điểm của họ”. Ngoài ra, “mỗi đóng góp đều được coi là quan trọng như nhau”. Theo Onyinah, đây là “một biểu hiện tuyệt vời về sự trưởng thành được thể hiện bởi Giáo hội Công giáo”.
Đức cha Gądecki: một phương pháp để nói với nhau
Đức cha Stanisław Gądecki, Tổng Giám mục Poznań, chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan, nói về kinh nghiệm của mình và bày tỏ sự ngạc nhiên rằng, nhờ mời các Kitô hữu khác, người Do Thái và những người không tín ngưỡng, nên sự bất hòa đã được tránh. “Ngược lại, phương pháp được sử dụng rất tích cực: đầu tiên bày tỏ ý tưởng của riêng bạn, rồi lắng nghe ý kiến của người khác và cuối cùng đối chất với nhau, thậm chí bằng cách thinh lặng. Do đó, chúng tôi đã cho thấy rằng có một phương pháp để nói chuyện với nhau với sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần, có thể dẫn đến những cuộc thảo luận hòa bình trong thế giới này, ngay cả bên ngoài Giáo hội”, nhằm đạt được tiến bộ trong các vấn đề “như chiến tranh và xung đột thế giới”.
Liên quan đến phát biểu đại kết, chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan nhấn mạnh rằng tiến trình hiệp hành này hướng tới sự hiệp nhất, đồng thời tôn trọng sự đa dạng của các niềm tin, của các tâm trí và các nền văn hóa.
Catherine Clifford: với phong cách đối thoại liên tục và cởi mở
Tiếp đến, Catherine Clifford, người Canada, giáo sư thần học hệ thống và lịch sử tại Đại học Saint Paul ở Ottawa, thành viên của Ủy ban hỗn hợp Công giáo-Giám lý Quốc tế, người tham gia Thượng hội đồng với tư cách là đại diện của tiến trình hiệp hành cho Nam Mỹ, đã phát biểu. Bà nhắc lại rằng tất cả các Giám mục trên thế giới “coi Thượng hội đồng là một công cụ ưu tiên, là kết quả của nhiều thập niên suy tư, trong đó con đường giữa các đối tác đại kết được tiếp tục và được nuôi dưỡng bằng đối thoại”. Liên quan đến hành trình tiền thượng hội đồng diễn ra trong bối cảnh Canada, bà nhấn mạnh rằng “những trao đổi quan trọng đã diễn ra giữa các Giáo hội Kitô giáo khác nhau: có một đối thoại đại kết dễ tiếp thu thực sự, trong đó mỗi Giáo hội nhận ra nhu cầu đổi mới và phát triển”. Quả thế, tính hiệp hành là một mô hình của hành trình chung của chúng ta hướng tới một Giáo hội hòa giải, nơi đức tin mà chúng ta chia sẻ vào Chúa Giêsu lớn hơn nhiều so với những vấn đề chia rẽ chúng ta.
Trả lời các câu hỏi của các phóng viên
Trả lời một câu hỏi, bà Clifford nhấn mạnh tầm quan trọng trong lời kêu gọi của Đức Thánh Cha Phanxicô hãy coi trọng Giáo hội như dân Thiên Chúa hơn. Bà nhắc lại, trong hơn 30 năm qua, các cuộc đối thoại quan trọng đã diễn ra giữa các nhà thần học về cách hiểu chung về Giáo hội, và thật đáng chú ý khi lưu ý những điểm song song với những giáo huấn của Công đồng Vatican II, coi Giáo hội như một mầu nhiệm hiệp thông và là dân Thiên Chúa. Bà cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc đạo tạo các tín hữu nói chung và cách riêng các linh mục tương lai về con đường hiệp hành này.
Đức cha Gądecki nói thêm rằng đối với các linh mục tương lai ở Ba Lan, thời gian đào tạo được tăng lên bảy năm, với một năm dự bị, và các ngành khoa học khác nhau cũng được áp dụng, để ứng viên có thể được đào tạo một cách hiệu quả nhất, bằng cách thúc đẩy các mối quan hệ với những người khác, đảm bảo rằng vị linh mục tương lai không bị tách rời khỏi thế giới.
Khi được hỏi về vai trò của đối thoại đại kết trong công cuộc tân Phúc Âm hóa, Đức Hồng y Koch giải thích rằng đó là một vấn đề quan trọng. Đức Tổng Giám mục Gądecki vang vọng lời ngài bằng cách nhắc lại rằng sứ mạng đi kèm với đời sống của các cộng đồng Do Thái và Giáo hội. Về sự cần thiết phải phân định các dấu chỉ của thời đại, ngài nhắc lại chứng từ thánh thiện của Chân phước trẻ Carlo Acutis. Về phần mình, bà Clifford giải thích rằng Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi việc hoán cải truyền giáo trong Tông huấn Evangelii gaudium.
Khi được hỏi liệu năm tới sẽ có cùng các thành viên hay không, Tổng trưởng Ruffini trả lời rằng chúng tôi kỳ vọng Đại hội cũng sẽ như vậy.
Tiếp đến, Trưởng giáo chủ Chính thống giáo Rumani được hỏi về những giới hạn của tính hiệp hành trong kinh nghiệm Chính thống giáo. Ngài trả lời: “Những khó khăn là những khó khăn trong việc đạt được sự đồng thuận”. Đối với Đức Hồng y Koch, tính hiệp hành sẽ dễ dàng nếu chúng ta nhận thức được rằng “đức tin của các tín hữu là trung tâm của sự phục vụ của chúng ta”.
Sau cùng, câu hỏi cuối cùng liên quan đến việc thiếu ơn gọi và việc truyền chức cho những người đàn ông đã lập gia đình. Ông Ruffini cho biết vấn đề này đã được đề cập nhưng không nằm trong số những chủ đề được thảo luận nhiều nhất. Về phần mình, Đức Hồng y Koch nhắc lại rằng trong Thượng hội đồng về Amazon, vấn đề đã được đề cập, nhưng cuối cùng Đức Giáo hoàng vẫn chưa đưa ra quyết định, giải thích rằng ngài đã nghe quá nhiều tiếng nói, nhưng không phải là tiếng nói của Chúa Thánh Thần. “Chúng tôi, Chính thống giáo, sau hàng thiên niên kỷ có các linh mục đã kết hôn, nhắc nhở người Công giáo rằng khả năng này vẫn tồn tại,” Trưởng giáo chủ Iosif tiếp lời. Và Clifford kết luận rằng chủ đề này không hề vắng mặt trong các cuộc thảo luận.
Tý Linh
(theo Vatican News)
