Phiên họp chung lần thứ 12 của Thượng hội đồng, dành cho phần thứ 4 của Tài liệu làm việc về các chủ đề quyền bính, phục vụ, phân định, phân quyền, đã được tổ chức vào sáng thứ Tư tuần này. ĐHY Tổng tường trình viên tin rằng đây là “những vấn đề tế nhị liên quan đến sự phát triển của truyền thống: sự phân định tồi có thể phá vỡ hoặc làm tê liệt nó”. Đại hội cũng hoan nghênh việc giải cứu khoảng một trăm người di cư ở Địa Trung Hải.
“Chúng tôi mệt mỏi” và “chúng tôi sắp kết thúc”, nhưng hãy cẩn thận “điều này không được trở thành cái cớ để giảm bớt sự dấn thân với công việc của chúng ta, như thể đó là tuần học cuối cùng”. Chính với lời mời gọi tiếp tục công việc “tốt đẹp”, “rất lý thú” và “đòi hỏi” này, được thực hiện trong hơn hai tuần Đại hội vừa qua, mà Đức Hồng y Jean-Claude Hollerich đã khai mạc phiên họp chung thứ 12 về tính hiệp hành vào ngày 18/10/2023 tại hội trường Phaolô VI. Thứ Tư vừa qua, các suy tư và thảo luận đã bắt đầu về phần thứ tư, B3, phần cuối cùng dành riêng cho việc xem xét nội dung của Tài liệu làm việc, với chủ đề “Sự tham gia, trách nhiệm và quyền bính. Những tiến trình, cơ cấu và thể chế nào trong một Giáo hội hiệp hành truyền giáo? ”
Quyền bính, phân định, phân quyền
Có năm điểm mà các nhóm nhỏ sẽ phải đề cập bằng các ngôn ngữ khác nhau: đổi mới việc phục vụ của quyền bính, nhấn mạnh đến “chủ nghĩa giáo sĩ trị”, vốn cũng có thể ảnh hưởng đến giáo dân và ngăn cản Giáo hội tiến lên; “sự phân định chung” để xây dựng sự đồng thuận không phân cực, đồng thời tôn trọng quyền bính; việc thành lập các cơ cấu và tổ chức “hiệp hành”; việc xây dựng các “mạng lưới” giữa các Giáo hội địa phương theo “sự phân cấp lành mạnh” mà Đức Thánh Cha mong muốn. Cuối cùng, “tiềm năng” của chính tổ chức Thượng hội đồng, bằng cách đánh giá “kinh nghiệm” về việc mở rộng sự tham gia của một nhóm “không phải giám mục”.
Sự phát triển của truyền thống
Theo Đức Hồng y Hollerich, những vấn đề này đều “tế nhị”, “bởi vì chúng chạm đến đời sống cụ thể của Giáo hội và tính năng động của sự phát triển của truyền thống: sự phân định tồi có thể phá vỡ hoặc làm tê liệt nó. Trong cả hai trường hợp, nó sẽ giết chết truyền thống”. Do đó, các vấn đề “cần được đề cập một cách chính xác về ngôn ngữ và các phạm trù”. Đây là lý do tại sao vị ĐHY kêu gọi các nhà thần học và giáo luật, Latinh và Đông phương, “giúp đỡ” việc suy tư: “Chúng ta đừng ngại hỏi họ”.
Thời gian giữa hai Thượng hội đồng
Đức Hồng y Hollerich cũng nhắc lại rằng khóa họp này sẽ là bước đầu tiên trong việc xem xét các vấn đề này, và cần phải đợi đến năm sau để khám phá chúng sâu hơn. Giữa hai thời điểm này, một năm trong đó cần phải “cung cấp thành quả công việc của mình cho các Giáo hội nơi chúng ta xuất thân”.
Một “nhiệm vụ kép” đang chờ đợi các tham dự viên Thượng Hội đồng khi họ trở về nhà. Một mặt, phổ biến các kết quả của khóa họp đầu tiên, với sự tham gia của các Hội đồng Giám mục, các nhóm Thượng hội đồng, các phương tiện truyền thông, v.v. Mặt khác, hãy lên kế hoạch làm thế nào để “thu thập các phản ứng của các Giáo hội địa phương”, để “chuẩn bị” cho Thượng hội đồng 2024, nghĩa là “có trách nhiệm về sự nhận thức rõ ràng hơn của Dân Thiên Chúa về việc trở thành một Giáo hội hiệp hành có nghĩa là gì”.
Tiếp đến, ĐHY tuyên bố: “Chúng tôi biết rõ rằng Thượng hội đồng này sẽ được đánh giá trên cơ sở những thay đổi có thể nhận thấy được sẽ nảy sinh từ đó”. Điều này có giá trị cho “các phương tiện truyền thông lớn, đặc biệt là những phương tiện truyền thông xa rời nhất với Giáo hội”, vốn quan tâm đến “những thay đổi có thể có về một số chủ đề rất hạn chế”, nhưng nó cũng có giá trị cho “các cộng tác viên của chúng tôi, các thành viên của hội đồng mục vụ, những người tham gia vào các giáo xứ”. Tất cả những người này “tự hỏi điều gì sẽ thay đổi đối với họ”, “họ tự hỏi làm thế nào điều đó có thể xảy ra trong một Giáo hội vẫn chưa có tính hiệp hành cao, nơi mà họ có ấn tượng rằng ý kiến của họ không được tính đến và chỉ một số ít hoặc chỉ một người quyết định mọi thứ”. Những người này đặc biệt quan tâm đến “những thay đổi nhỏ nhưng đáng chú ý đối với các vấn đề mà chúng tôi đang chuẩn bị giải quyết dưới hình thức này”.
Chủ nghĩa giáo sĩ trị và quyền lực
Đức Hồng Y Hollerich nói rõ : câu hỏi đầu tiên liên quan đến quyền bính, nhưng đó không phải là “đặt vấn đề” về quyền bính các thừa tác viên chức thánh và mục tử, những người, với tư cách là những người kế vị các tông đồ, có “một sứ mạng đặc biệt trong Giáo hội”. Việc suy tư được thực hiện liên quan đến “việc đồng trách nhiệm trong sứ mạng của Giáo hội”, bởi vì, “nơi nào chủ nghĩa giáo sĩ trị ngự trị, nơi đó có một Giáo hội không chuyển động, một Giáo hội không có truyền giáo”. Ngài nhấn mạnh: “Chủ nghĩa giáo sĩ trị có thể tấn công hàng giáo sĩ và cả giáo dân khi họ có tham vọng sẽ duy trì trách nhiệm mãi mãi”. “Những người theo chủ nghĩa giáo sĩ t rị chỉ muốn duy trì hiện trạng, bởi vì chỉ có hiện trạng mới củng cố quyền lực của họ”.
Sự đồng thuận không phân cực
Mục thứ hai liên quan đến việc thực hành “sự phân định chung”, nói tóm lại, những gì các tham dự viên Thượng hội đồng đã trải qua kể từ ngày 4 tháng 10, “hay đúng hơn là bằng trái tim”, thông qua phương pháp đối thoại trong Chúa Thánh Thần. Làm thế nào chúng ta có thể đưa “tính năng động” như vậy vào quá trình đưa ra quyết định của Giáo hội? “Làm thế nào chúng ta có thể học cách xây dựng một sự đồng thuận không phân cực và đồng thời tôn trọng vai trò đặc thù của quyền bính, mà không tự cô lập mình khỏi cộng đồng? Đó là một thách thức”, Đức Hồng y thừa nhận.
Không gian cho sự tham gia và phát triển
Mục tiêu kia là “tạo ra các cơ cấu và thể chế sẽ tồn tại theo thời gian và sẽ mang lại cho mọi người cơ hội tham gia và phát triển.” Một số đã tồn tại – các hội đồng mục vụ – nhưng “mức độ hiệp hành hiệu quả” của chúng phải được đánh giá. Đức Hồng y Hollerich nhắc lại “sự mới mẻ đáng vui mừng” của các đại hội lục địa, “một điểm mạnh của tiến trình hiệp hành 2021-2024”. Nhưng “chúng ta có thể học được gì từ kinh nghiệm này?” và “đâu là tiềm năng của một công cụ như các Đại hội của Giáo hội, trong đó các Giám mục không phải là những người duy nhất hiện diện?”. “Làm thế nào chúng ta có thể xây dựng mạng lưới giữa các Giáo hội địa phương?”
Tiềm năng của Thượng hội đồng
Trái lại, hồ sơ cuối cùng của phần B 3 mời gọi “suy nghĩ về tiềm năng của chính tổ chức Thượng hội đồng như là một nơi mà chúng ta có thể trải nghiệm một cách đặc biệt mối quan hệ năng động liên kết tính hiệp hành, tính hợp đoàn giám mục và tính tối thượng của Phêrô “. Một vấn đề liên quan đến chúng ta cách sâu xa, Đức Hồng Y Hollerich khẳng định. Do đó, ngài mời gọi tất cả các tham dự viên Thượng hội đồng hãy cụ thể, bằng cách khuyến nghị đừng mải miết vào “các chi tiết”, “các giai thoại”, “các trường hợp cá nhân”. Chúng ta phải “tiếp tục tập trung vào mục tiêu”, đó là “diễn tả những điểm đồng nhất, những điểm khác biệt, những vấn đề cần được khám phá và những đề xuất cụ thể để tiến về phía trước.” Những xem xét ngoài lề “không giúp ích gì cho chúng ta.”
Tưởng nhớ các di dân
Trước bài phát biểu của ĐHY Tổng tường trình viên, Tổng thư ký Thượng Hội đồng, Đức Hồng y Mario Grech, đã nhắc nhở mọi người về khoảnh khắc cầu nguyện mà Đức Thánh Cha mong muốn để tưởng nhớ những người di cư và những người tị nạn. Nó sẽ được tổ chức vào tối mai tại tượng đài “Thiên thần vô thức” ở Quảng trường Thánh Phêrô (bất kỳ ai muốn đều có thể theo dõi trực tuyến). Đức Hồng Y Grech nói: “Đây sẽ là một buổi cầu nguyện đầy ý nghĩa để chúng ta có thể sống cùng nhau”.
Về những người di cư, ngài đã chia sẻ với đại hội những tin tức do Luca Casarini, nhà hoạt động người Ý, khách mời đặc biệt tại Thượng hội đồng và là chủ tịch của Tổ chức Mediterranea Saving Humans, chuyên giải cứu những người di cư trên biển, mang đến cho ngài. ĐHY Grech thông báo : “Hôm qua Luca Casarini đã thông báo cho tôi về cuộc giải cứu hai chiếc thuyền ở Địa Trung Hải: một chiếc chở 47 người, chiếc kia chở 69 anh chị em di cư từ nhiều quốc gia châu Phi. Trong số đó có bé gái 7 tuổi Jessica, đến từ Cameroon cùng mẹ. Trên chiếc thuyền thứ hai, hầu hết mọi người đều đến từ Nam Sudan: có nhiều phụ nữ và trẻ em, đứa nhỏ nhất mới hai tháng tuổi. Tất cả họ đều được cứu”. Tiếng vỗ tay vang dội khắp hội trường Phaolô VI.
Tý Linh
(theo Salvatore Cernuzio, Vatican News)
