Theo tin Tòa Thánh, Đức Giáo Hoàng Phanxicô, sáng ngày 2 tháng 10 năm 2024, đã chủ tọa Thánh Lễ tại quảng trường Nhà thờ Thánh Phê-rô, để khai mạc Phiên họp toàn thể lần thứ hai của Thượng hội đồng Giám mục về tính đồng nghị. Trong Thánh lễ này, ngài đã giảng bài giảng sau đây như bản văn tiếng Anh của Tòa Thánh xác nhận:

Hôm nay chúng ta cử hành Lễ Tưởng Niệm Các Thiên Thần Hộ Thủ, và chúng ta mở lại Phiên Họp Toàn Thể của Thượng Hội Đồng Giám Mục. Sau khi lắng nghe Lời Chúa, chúng ta hãy lấy ba hình ảnh làm điểm khởi đầu cho sự suy xét của chúng ta: tiếng nói, nơi ẩn náu và đứa trẻ.

Đầu tiên là tiếng nói. Trên đường đến Đất Hứa, Thiên Chúa khuyên dân lắng nghe “tiếng nói của thiên thần” mà Người đã sai đến (x. Xh 23:20-22). Đây là một hình ảnh có liên quan đến chúng ta. Khi chúng ta bước đi trên con đường của Thượng Hội Đồng này, Chúa đặt vào tay chúng ta lịch sử, ước mơ và hy vọng của một dân tộc vĩ đại. Họ là những người chị em và anh em của chúng ta rải rác khắp thế giới, được truyền cảm hứng từ cùng một đức tin, được thúc đẩy bởi cùng một khát vọng thánh thiện. Với họ và vì họ, chúng ta hãy cố gắng hiểu con đường mà chúng ta phải đi để đến được đích mà Chúa mong muốn cho chúng ta. Nhưng làm thế nào chúng ta có thể lắng nghe “tiếng nói của thiên thần”?

Một cách là tiếp nhận tất cả các đóng góp được thu thập trong ba năm này với sự tôn trọng và chú ý, trong lời cầu nguyện và dưới ánh sáng của Lời Chúa. Đây là những năm làm việc, chia sẻ và thảo luận, được thực hiện với nỗ lực không ngừng để thanh lọc tâm trí và trái tim của chúng ta. Với sự giúp đỡ của Chúa Thánh Thần, chúng ta phải lắng nghe và hiểu những tiếng nói này — tức là những ý tưởng, kỳ vọng, đề xuất — để cùng nhau phân định tiếng nói của Chúa đang nói với Giáo hội (xem Renato Corti, Quale prete?, Appunti inediti). Như chúng ta đã nhiều lần nhấn mạnh, thượng hội đồng của chúng ta không phải là một quốc hội, mà là nơi lắng nghe trong sự hiệp thông, nơi mà, như Thánh Grêgôriô Cả đã nói, những gì người ta có trong chính mình hoặc bản thân mình thì hoàn toàn thuộc về người khác, và mặc dù một số người có những ân phúc đặc biệt, mọi thứ đều thuộc về mọi người trong “lòng bác ái của Chúa Thánh Thần” (xem Bài giảng về Tin Mừng, XXXIV).

Để điều này xảy ra, có một điều kiện: chúng ta phải giải thoát bản thân khỏi mọi thứ ngăn cản “lòng bác ái của Chúa Thánh Thần” tạo ra sự hòa hợp trong sự đa dạng trong chúng ta và giữa chúng ta. Những kẻ ngạo mạn tuyên bố mình có độc quyền nghe tiếng Chúa thì không thể nghe được nó (x. Mc 9:38-39). Mỗi lời nói đều phải được đón nhận với lòng biết ơn và sự đơn sơ, và có thể trở thành tiếng vọng của những gì Chúa đã ban cho vì lợi ích của anh chị em chúng ta (x. Mt 10:7-8). Chúng ta hãy cẩn thận đừng coi những đóng góp của mình là những điểm cần bảo vệ bằng mọi giá hoặc là những chương trình nghị sự cần áp đặt. Tôi hy vọng mỗi người chúng ta sẽ coi những đóng góp của mình như một món quà để chia sẻ, thậm chí sẵn sàng hy sinh quan điểm của riêng mình để thổi hồn vào một điều gì đó mới mẻ, tất cả đều theo kế hoạch của Chúa. Nếu không, chúng ta sẽ tự nhốt mình vào những cuộc đối thoại giữa những người khiếm thính, nơi những người tham gia tìm cách thúc đẩy mục tiêu hoặc chương trình nghị sự của riêng họ mà không lắng nghe người khác và trên hết là không lắng nghe tiếng Chúa.

Chúng ta không có giải pháp cho những vấn đề mà chúng ta phải đối diện, nhưng Chúa thì có (x. Ga 14:6). Hãy nhớ rằng anhh chị em không thể mất tập chú trong sa mạc. Nếu anh chị em không chú ý đến người hướng dẫn, nếu anh chị em nghĩ rằng mình tự cung tự cấp, anh chị em có thể chết vì đói hoặc khát và mang theo những người khác với anh chị em. Vì vậy, chúng ta hãy lắng nghe tiếng nói của Chúa và thiên thần của Người để chúng ta có thể an toàn trên con đường của mình, vượt lên trên những giới hạn và khó khăn của mình (xem Tv 23:4).

Điều này đưa chúng ta đến hình ảnh tiếp theo: nơi ẩn náu, có thể được tượng trưng bằng đôi cánh bảo vệ chúng ta - "dưới đôi cánh của Người, con sẽ tìm thấy nơi ẩn náu" (Tv 91:4). Đôi cánh là công cụ mạnh mẽ, có thể nâng cơ thể lên khỏi mặt đất thông qua chuyển động mạnh mẽ. Mặc dù chúng tượng trưng cho sức mạnh to lớn, đôi cánh cũng có thể được hạ xuống để tập hợp lại, trở thành lá chắn và tổ ấm chào đón những chú chim non đang cần sự ấm áp và bảo vệ.

Đây là biểu tượng về những gì Chúa làm cho chúng ta, và cũng là hình mẫu để chúng ta noi theo, đặc biệt là khi chúng ta tụ họp lại với nhau những ngày này. Anh chị em thân mến, trong số chúng ta, có nhiều người mạnh mẽ, được chuẩn bị tốt, có khả năng vươn lên tầm cao với những chuyển động suy gẫm sâu sắc và với những hiểu biết sâu sắc. Tất cả những điều này là một lợi thế lớn đối với chúng ta. Nó kích thích, thách thức và đôi khi buộc chúng ta phải suy nghĩ cởi mở hơn và tiến về phía trước một cách quyết đoán hơn. Nó cũng giúp chúng ta kiên định trong đức tin của mình ngay cả khi đối diện với những thách thức và khó khăn. Chúng ta phải có trái tim rộng mở, trái tim đối thoại. Một trái tim khép kín trong những niềm tin cá nhân thì không phù hợp với Thánh Thần của Chúa. Nó không phải của Chúa. Đó là một món quà để mở lòng mình, và món quà này phải được kết hợp, khi cần thiết, với khả năng thư giãn cơ bắp của chúng ta và cúi xuống để trao cho nhau cái ôm chào đón và nơi trú ẩn. Bằng cách đó, chúng ta sẽ trở thành, như Thánh Phaolô VI đã nói, “một ngôi nhà [...] của anh chị em, một xưởng làm việc của hoạt động mạnh mẽ, một phòng tiệc của linh đạo nhiệt thành” (Diễn văn gửi Hội đồng Chủ tịch của C.E.I., ngày 9 tháng 5 năm 1974).

Càng nhận ra rằng chúng ta được bao quanh bởi những người bạn yêu thương, tôn trọng và đánh giá cao chúng ta, những người bạn muốn lắng nghe những gì chúng ta nói, chúng ta càng cảm thấy tự do để tự phát biểu một cách tự phát và cởi mở.

Cách tiếp cận này không phải chỉ là kỹ thuật “tạo điều kiện” cho đối thoại và động lực giao tiếp nhóm. Trong Thượng Hội đồng có những “người tạo điều kiện”, nhưng họ ở đây để giúp chúng ta tiến về phía trước tốt hơn. Việc ôm ấp, bảo vệ và chăm sóc thực sự là một phần của bản chất Giáo hội. Ôm ấp, bảo vệ và chăm sóc. Giáo hội, theo chính ơn gọi của mình, là một nơi chào đón sự tụ họp, nơi “lòng bác ái đồng đẳng đòi hỏi sự hòa hợp hoàn hảo, dẫn đến sức mạnh đạo đức, vẻ đẹp tinh thần và biểu thức lý tưởng” (ibid.). Sự hòa hợp: đó là một hạn từ rất quan trọng. Nó không phải là về đa số và thiểu số; đó có thể là bước đầu tiên. Điều quan trọng, điều cơ bản, là sự hòa hợp, sự hòa hợp mà chỉ có Chúa Thánh Thần mới có thể đạt được. Chúa Thánh Thần là bậc thầy của sự hòa hợp và có khả năng tạo ra một giọng nói giữa rất nhiều giọng nói khác nhau. Hãy xem xét cách Chúa Thánh Thần tạo ra sự hòa hợp giữa những khác biệt vào sáng Lễ Ngũ Tuần. Giáo hội cần tạo ra “những nơi bình an và rộng mở” trước hết trong trái tim chúng ta, nơi mà mỗi người cảm thấy được chào đón, như một đứa trẻ trong vòng tay của mẹ (x. Is 49:15; 66:13) và như một đứa trẻ được nâng lên trên má của cha (x. Hs 11:4; Tv 103:13).

Điều này đưa chúng ta đến hình ảnh thứ ba: đứa trẻ. Chính Chúa Giêsu, trong Tin Mừng, đã “đặt một đứa trẻ vào giữa họ”, chỉ cho các môn đệ thấy đứa trẻ, mời họ hoán cải và trở nên nhỏ bé như em. Họ đã từng hỏi Người ai là người lớn nhất trong vương quốc thiên đàng và Người trả lời bằng cách khuyến khích họ trở nên nhỏ bé như một đứa trẻ. Nhưng không những chỉ có vậy, Chúa Giêsu còn nói thêm rằng khi chào đón một đứa trẻ nhân danh Người, chúng ta chào đón Người (x. Mt 18:1-5). Nghịch lý này rất cần thiết đối với chúng ta. Với tầm quan trọng của Thượng Hội đồng, theo một nghĩa nào đó, chúng ta phải cố gắng trở nên “vĩ đại” về tinh thần, về trái tim, về quan điểm, vì những vấn đề mà chúng ta phải giải quyết là “vĩ đại” và tế nhị, và các tình huống thì rộng lớn và phổ quát. Nhưng chính vì lý do này mà chúng ta không được quên mất đứa trẻ, người mà Chúa Giêsu vẫn luôn đặt vào trung tâm các cuộc họp và bàn làm việc của chúng ta. Người làm như vậy để nhắc nhở chúng ta rằng cách duy nhất để xứng đáng với nhiệm vụ được giao phó cho chúng ta là hạ mình xuống, trở nên nhỏ bé và khiêm nhường đón nhận nhau. Người vĩ đại nhất trong Giáo hội là người cúi mình xuống thấp nhất. Chính bằng cách trở nên nhỏ bé, Thiên Chúa “cho chúng ta thấy sự vĩ đại thực sự, thực sự là Thiên Chúa có nghĩa là gì” (BENEDICT XVI, Bài giảng cho Lễ Chúa Giêsu chịu Phép Rửa, ngày 11 tháng 1 năm 2009). Không phải ngẫu nhiên mà Chúa Giêsu nói rằng các thiên thần của trẻ em “luôn chiêm ngưỡng nhan Cha tôi, Đấng ngự trên trời” (Mt 18:10). Nói cách khác, họ giống như một “kính viễn vọng” của tình yêu Chúa Cha.

Anh chị em thân mến, chúng ta bắt đầu lại con đường đồng nghị của mình với một cái nhìn hướng về thế giới, vì cộng đồng Kitô giáo luôn phục vụ nhân loại để loan báo niềm vui của Tin Mừng. Trong thời điểm hết sức bi thảm trong lịch sử của chúng ta, khi những cơn gió chiến tranh và ngọn lửa bạo lực tiếp tục tàn phá toàn bộ các dân tộc và quốc gia, thì cần có thông điệp này. Để cầu xin sự chuyển cầu của Đức Maria Rất Thánh ban ơn hòa bình, tôi sẽ đọc kinh Mân Côi và cầu xin Đức Trinh Nữ Maria một cách chân thành tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả vào Chúa Nhật tới. Nếu có thể, tôi yêu cầu tất cả các thành viên của Thượng hội đồng cùng tham gia với tôi trong dịp này. Ngày hôm sau, ngày 7 tháng 10, tôi yêu cầu mọi người tham gia một ngày cầu nguyện và ăn chay cho hòa bình trên thế giới. Chúng ta hãy cùng nhau bước đi. Chúng ta hãy lắng nghe Chúa và để Người hướng dẫn chúng ta bằng “hơi thở” của Chúa Thánh Thần.