Tính Cách Con Người Việt Nam [1]
Đặc trưng cơ bản Văn Hóa Việt Nam:
Tính Cộng Đồng và Tính Tự Trị.
Chúng chính là nguồn gốc sản sinh ra hàng loạt:
Những ưu điểm và khuyết điểm trong tính cách của người Việt Nam.
1. Những ưu điểm
1.1. Hệ quả của tính cộng đồng
Là tinh thần đoàn kết, tương trợ, tập thể, hoà đồng, dân chủ và bình đẳng.
1.2. Hệ quả của tính tự trị
Là tính tự lập, cần cù, tự cấp và tự túc.
2. Khuyết điểm
2.1. Hậu quả của tính cộng đồng
Là thủ tiêu vai trò cá nhân, thói dựa dẫm, ỷ lại, thói đố kỵ, cào bằng.
2.2. Hậu quả của tính tự trị
Là thói tư hữu, ích kỷ, óc bè phái, cục bộ, địa phương, tôn ty, gia trưởng.
3. Tính cách con người Việt Nam
Do tính “Cộng Đồng”
- Phát sinh lối nhận thức tổng hợp và biện chứng, với lối tư duy chủ quan, cảm nghiệm
- Dẫn tới nguyên lý “Âm Dương” mang tính “Nước Đôi – Hài Hoà.”
Biểu tượng văn hóa: “Lưỡng Long Chầu Nguyệt.”
- Hai con Rồng chầu mặt trăng.
- Người Việt coi “Rồng Tiên” là Tổ Tiên của mình: “Con Rồng cháu Tiên.”
- “Hai con”, chỉ sự đoàn kết.
- “Rồng” chỉ sự biến hoá.
- “Chầu” chỉ sự ngưỡng mộ, qui phục, suy tôn.
- “Trăng” là biểu tượng của lòng nhân ái.
- "Nhân ái" là gốc của Đạo Đức.
Như vậy, biểu tượng “Lưỡng Long Chầu Nguyệt” nói lên rằng:
“Người Việt đoàn kết, linh hoạt, phấn đấu Đạt Đức.”
Đây là một trong những biểu tượng diễn tả tính cách người Việt hay nhất và có lẽ cũng đúng nhất.
Trong tổ chức: Người Việt theo nguyên tắc
- Trọng tình, trọng đức, trọng văn và trọng nữ.
Trong cách thức thể hiện: Người Việt theo nguyên tắc
- Linh hoạt, dân chủ và trọng tập thể.
Trong cách ứng xử với môi trường tự nhiên:
- Tôn trọng thiên nhiên
- Sống hoà hợp với thiên nhiên.
Trong môi trường xã hội:
- Ứng xử dung hợp, dân chủ trong tiếp nhận
- Mềm dẻo, hiếu hoà trong đối phó.
4. Kết luận
Tuy nhiên, tất cả những cái tốt, xấu, thành từng cặp và đều tồn tại trong người Việt.
Chỉ khi có nguy cơ đe dọa sống còn của cả cộng đồng thì tinh thần đoàn kết và tính tập thể nổi lên rất cao.
Nhưng khi nguy cơ qua đi rồi:
- Thói ích kỷ, tư hữu, óc bè phái, thói dựa dẫm, ỷ lại, an phận
- Thói đố kỵ cào bằng
Chúng lại cứ thế trồi lên.
Lm. Gioankim Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
Biên soạn
[1] Trần Ngọc Thêm. Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam.
Các tin khác