HIỆP HÀNH HOÀN VŨ
HÒA BÌNH
TÔN GIÁO &TÌNH HUYNH ĐỆ
LM. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)
Dẫn nhập
“Ngày Quốc tế về Tình huynh đệ Nhân loại” mang đến cho chúng ta cơ hội để coi nhau là bình đẳng, được tạo dựng giống hình ảnh Chúa”[1]. Các tôn giáo không có sức mạnh chính trị để áp đặt hòa bình, nhưng bằng cách biến đổi con người từ bên trong, mời gọi con người tách mình ra khỏi sự dữ, các tôn giáo hướng con người đến thái độ hòa bình”[2]. Do đó, các tôn giáo có trách nhiệm quyết định đối với sự chung sống của các dân tộc”[3]. Và “Không có hòa bình giữa các Dân tộc trên địa cầu, nếu không có hòa bình giữa các tôn giáo”[4].Sau đây, tôi xin chia sẻ: “Hiệp hành hoàn vũ: tình huynh đệ”.
Nhận thức
Trong văn hóa, có ba động từ diễn tả tính hoàn vũ: Tổng hợp, dung hợp, tích hợp. Tổng hợp là hợp chung tất cả lại. Ví dụ, con người gồm đầu, mình và tứ chi; chén nước mắm, gồm nước mắm, chanh, đường, tỏi, ớt… Dung hợp là tổng hợp một cách linh hoạt, có sáng tạo, có biến đổi. Ví dụ: Chiếc áo dài tứ thân, nay trở thánh áo dài cách tân. Tích hợp là tổng hợp, dung hợp một cách nhuần nhuyễn, nhưng vẫn giữ nguyên gốc. Ví dụ, tích hợp Đông Tây, trở thành một cây duy nhất, nhưng vẫn giữ nguyên hai gốc: Gốc Đông và Tây. Đặc điểm gốc Đông: gốc nông nghiệp, trồng cây, lúa nước. Gốc Tây: gốc du mục, chăn nuối, súc vật. Gốc sẽ chi phối các đặc trưng của mỗi phương.
Người Phương Đông. Gốc trồng cây. Gốc cây, ẩn sâu dưới lòng đất, là phần kín đáo. Thân, ngọn, sống là nhờ gắn kết với gốc, mới thành một cây xanh tốt. Dẫn tới trọng quan hệ, trọng cộng đồng, với lối tư duy tổng hợp. Thế nên có câu: “Buôn tận gốc, bán tận ngọn”. Hơn nữa, trọng gốc rễ, dẫn tới văn hóa trọng chữ Hiếu: “Con người có tổ có tông như cây có cội như sông có nguồn”. “Cây có gốc mới nở cành xanh lá. Nước có nguồn mới bể cả sông sâu”. Dẫn tới lối sống minh triết, tâm linh. Hỏi tới gốc: “Mục đích của mục đích”. Sau cùng thế giới này phải có một Đấng Tạo Hóa mới trả lởi được. Người Phương tây, gốc chăn nuôi súc vật. Súc vật, phơi bày tất cả, hiện nguyên hình, dẫn tới lối tư duy minh bạch, phân tích. Phân tích các yếu tố cấu thành, trọng cá nhân, trọng thí nghiệm. Dẫn tới lối sống lý giải, trọng khoa học. Bây giờ là văn hóa “Tích hợp”. Tích hợp là tổng hợp và phân tích, là một, nhưng người phương Đông, hơi nghiêng về tổng hợp minh triết, tâm linh; người phương Tây, hơi nghiêng về khoa học phân tích. Tích hợp Đông-Tây thành triết lý giáo dục: “Tâm linh-Khoa học”.
Đào luyện
Điều cần thiết là các tôn giáo hiểu biết, đối thoại với nhau và phát triển trong sự hợp tác vì lợi ích của tất cả mọi người. Vun trồng sự đa dạng và hòa hợp những dị biệt không phải là một tiến trình đơn giản, nhưng đó là cách duy nhất có khả năng bảo đảm hòa bình vững chắc và lâu dài, đó là một sự dấn thân đòi hỏi chúng ta củng cố khả năng đối thoại với người khác”[5]. Thực vậy, hành trình của tình huynh đệ là một hành trình dài và khó khăn[6]. Đức tin và lịch sử dạy chúng ta rằng: Cần phải làm việc, bởi vì, việc theo đuổi hòa bình, công lý và phẩm giá con người cần thời gian. Chúng ta phải gieo mầm huynh đệ cho các dân tộc, tôn giáo, và các tín đồ. Hôm nay, “Tham gia vì mục tiêu chung với tất cả những người tìm kiếm hòa bình và bình đẳng, luôn dấn thân xây dựng một quốc gia và một thế giới tốt đẹp hơn cho các thế hệ tương lai”[7].
Áp dụng cụ thể
Đông. Tăng cường óc khoa học, sáng tạo, làm việc có chương trình, bài bản, kịch bản, có chứng minh, rõ ràng, minh bạch, quyết đoán, kiên định.
Tây. Bổ sung tính minh triết, tâm linh, tập mờ, kín đáo, đức hạnh.
Tích hợp Đông Tây
Trong lãnh vực văn hóa xã hội
Thực hành tích hợp công lý và bác ái; chân lý và tự do; cái đẹp kín đáo và cái đẹp minh bạch; cái đẹp minh triết và cái đẹp khoa học; cái đẹp đức hạnh, bền vững và cái đẹp nhất thời, rác thải, hủy hoại; tôn trọng ký ức nhưng vươn tới tương lai tiến bộ; sáng tạo minh triết và sáng tạo khoa học thuần thúy. Sáng tạo để làm gì? Vì con người hay vì lý do thỏa mãn óc du mục độc tôn. Tổ chức xã hội vì lợi nhuận hay vì hạnh phúc cộng đồng con người.
Trong lãnh vực lãnh đạo
Đào luyện một lớp người lãnh đạo, và thực hiện đổi mới giáo dục theo hướng tích hợp. Truyền thông, bằng tất các loại hình và tập trung: “Kiến tạo một ngôi nhà chung với lối sống tình huynh đệ, tình bằng hữu xã hội”.
Trong lãnh vực truyền thông và rao giảng Tin mừng
Áp dụng công thức:“Ân sủng và thực tại”
Ân sủng là những giá trị tâm linh: Đông. Thực tại là những giá trị khoa học: Tây. Đông thì tĩnh, tình. Tây thì động, lý. Tích hợp: thân-tâm và tâm, trí và ý chí. Tích hợp cảm nghiệm với suy niệm. Có nên chăng bớt phân tích? Vì càng phân tích càng ra xa trung tâm và cốt lõi. Hãy tập trung trọng điểm: Chúa Giêsu muốn dạy gì? Người nhắm vào tâm. Vì thế, cần dẫn con người tới gặp Chúa Giêsu Thánh Thể, để đón nhận Thánh Thần, Thầy dạy duy nhất và hình thành đức tín cá vị. Với phương pháp “Cầu nguyện-cảm nghiệm”, tích hợp Đông Tây. Cảm nghiệm là Đông, và cầu nguyện, suy niệm là Tây. Dẫn tới tích hợp nhiệm hiệp: “Được biến đổi nên một với Chúa”.
Đây là điều kiện đầu tiên cho công cuộc truyền giáo mới, theo gương Mẹ Maria: Có Chúa Giêsu.
Kết luận
Cộng tác với Chúa Thánh Thần, Giáo hội thực hành lối sống: “Hiệp hành, hiệp thông, tham gia, sứ vụ”. Góp phần xây dựng hoàn vũ, theo hướng tích hợp: Cả huyền bí cả minh bạch; cả văn hóa đức hạnh cả văn minh phát triển. Giáo lưu văn hóa và văn minh Đông Tây, theo nhận định của Nữ Tu Edoarda: “Tình huynh đệ mở chúng ta ra với một thế giới mà chúng ta cần biết đến[8].Cùng với thời gian, dần dần “Tình Huynh đệ Hoàn vũ” đẹp, sáng,xuất hiện và nền hòa bình thế giới sẽ ngự trị vững bền./.
Truyền thông TGP/SG tháng Năm 2023
Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)
[1]Đức Hồng Y Miguel Ángel Ayuso Guixot, lễ trao giải, ngày 04/02/2023
[2] Đức Thánh Cha Phanxicô, “Ngày Quốc tế về Tình huynh đệ Nhân loại”, lễ trao giải, ngày 04/02/2023
[3] Ông Joe Biden, Tổng thống Mỹ
[4] Hans Kung, Các tôn giáo trên địa cầu và nhân quyền, Paris 02/1989 do Unesco và Viện Văn hóa Đức tổ chức
[5] Đức Thánh Cha Phanxicô, “Ngày Quốc tế về Tình huynh đệ Nhân loại”,lễ trao giải, ngày 04/02/2023
[6] Sứ điệp Đức thánh Cha, lễ trao giải, ngày 04/02/2023
[7]Sứ điệp tổng thống Mỹ, lễ trao giải, ngày 04/02/2023
[8]NT. Edoarda, Tý Linh, Vatican News nữ giới, Phanxicô-I, synode
Các tin khác