HIỆP HÀNH HOÀN VŨ
VĂN HÓA TÍCH HỢP
Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)
Dẫn nhập
Ngàn năm thứ Ba, Chúa Thánh Thầnhợp nhất toàn cầu, vì hoa trái của Người là “Sự cân bằng”: Cân bằng Đông-Tây. Người thể hiện qua Công đồng Vat. II, với công thức mục vụ: “Cả…cả…”; và qua giáo huấn của Giáo hội“Laudato Sí” và “Fratelli Tutti” của Đức Giáo hoàng Phannxicô: - Xây dựng Đông Tây là Một mái nhà chung và mọi người đều là anh em. Người có mặt trong lịch sử qua xu hướng lịch sử nhân loại: Thế giới đi về số Một, với cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật 4.0: kết nối toàn cầu. Do đó, “Tổng hợp, dung hợp, tích hợp” là phong cách nhận thức -tổ chức- ứng xử, trong mọi lãnh vực Đạo Đời. Sau đây tôi xin chia sẻ về: Hiệp hành hoàn vũ: Văn hóa Tích hợp.
Nhận thức
Trước hết, “Tích hợp” là tổng hợp có phân tích. Tổng hợp là bao gồm nhiều thành phần có quan hệ chặt chẽ với nhau, làm thành một chỉnh thể. Phân tíchtheo nghĩa chung nhất là phương pháp nghiên cứu, là sự phân chia cái chung, cái toàn bộ thành các phần, các bộ phân khác nhau nhằm nghiên cứu sâu sắc các sự vật, hiện tượng, quá trình; nhận biết các mối quan hệ bên trong và sự phụ thuộc trong sự phát triển của các sự vật, hiện tượng, quá trình đó. Người phân tích là người biết đặt câu hỏi. Khi nghe bất cứ điều gì họ cũng có thể đặt câu hỏi. Ví dụ: Sau khi nghe các phát biểu trong hội nghị, ban thư ký sẽ phân tích có bao nhiêu ý kiến thuận, nghịch, ý kiến chung nhất và ý kiến dự báo. Qua phân tích chúng ta có thể thấy các điểm tốt và điểm yếu, từ đó biết phát huy và sửa đổi để bản thân luôn thành công[1]. Phân tích là một phương pháp vô cùng hữu ích và được sử dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống. Kỹ năng phân tích là một trong nhiều yếu tố giúp công việc và sự nghiệp của một người diễn ra thuận lợi, nhanh chóng và hiệu quả cao. Tiếp đến “Tích hợp” là dung hợp nhuần nhuyễn, có biến đổi cái cũ trở thành cái có nét mới. Như chiếc áo dài tứ thân thành áo dài cách tân; chiếc nón trở thành nón có thêm bài thơ: Chiếc nón bài thơ; có thêm quai thao: Chiếc nón quai thao. Sau cùng “Tích hợp”là “tổng hợp-phân tích-dung hợp”. Ví dụ: Nhận thức của con người thời nay, là tích hợp Tôn giáo-đức tin; văn hóa-nghệ thuật-cảm xúc. Khoa học-thực chứng[2]. Về giáo dục, tích hợp là giáo dục toàn diện: gồm tổng hợp, phân tích cả thể chất cả tinh thần cả tâm linh tiến đến dung hợp nhuần nhuyễn, có biến thể làm cho con người phát triển hài hòa, cân đối[3]. Về môn học, ví dụ lịch sử là tích hợp các môn sử-địa, bao gồm không gian và thời gian. Về khoa học tự nhiên, là tích hợp các môn: vật lý, hóa học, sinh học. Một bộ môn cần đến hai, ba giáo viên đảm trách. Và như tích hợp Đông-Tây, là tổng hợp, phân tích, dung hợp nhuần nhuyễn, biến thành Một ngôi nhà chung, mọi người là anh em với nhau, nhưng vẫn giữ nguyên hai gốc: gốc Đông và gốc Tây. Ví dụ, Việt Namvới ba miềnBắc Trung Nam: là Một, những vẫn giữ nguyên gốc. Vì đất đai thì phân chia, nhưngBiển khônghềphân cách, thế nên có định ngôn:“Tứ hải giai huynh đệ”. Có thể hiểu: tích hợp là “Hợp nhất trong dị biệt, trong đa dạng” như Một vườn hoa muôn mầu sắc hương. Rồi đến, tổng hợp Kinh thánh gồm Cựu ước và Tân ước một cách linh hoạt và trở thành dung hợp một cách nhuần nhuyễn trở thành tích hợp nên Một bộ Kinh Thánh. Những vẫn giữa đặc trưng hai gốc Cựu và gốc Tân. Người ta vẫn thường gọi Công giáo là Đạo với hai đặc trưng “Công bằng và Bác ái”. Sau cùng là con đường Hiệp hành hôm nay của Giáo hội là tổng hợp: “Mục tử, tín hữu linh mục, tu sĩ, giáo dân”. Rồi, dung hợp một cách nhuần nhuyễn, có biến đổi qua việc lắng nghe nhau, lắng nghe Chúa Thánh Thần, phân định. Sau đó, tíchhợp, nhưng vẫn giữ gốc, đặc trưng của mỗi thành phần, làm nên sức mạnh tổng hợp. cùng nhau đi theo và thuộc về Chúa Kitô. Tóm lại, Đông có khuynh hướng Tổng hợp, tập trung, nhắm trọng tâm, thường diễn tả bằng công thức: “Nói chung là”. Tây có xu hướng phân tích: “Hỏi cho ra lẽ” thường diễn ra với sáu câu hỏi: Ai? Cái gì? Ở đâu? Khi nào? Tại sao? Ra sao?Tích hợp là tổng hợp phân tích,tạo nên dung hợp nhuần nhuyễn có chuyển biến, những vẫn giữ nguyên gốc: Tích Hợp-có mới, mà không hòa tan. Thống nhất nhưng không đồng nhất[4].
Áp dụng
Trước hết, tổng hợp-phân tích rồi dung hợp-tích hợp, trong mọi lãnh vực, kết liên toàn cầu, hoàn vũ. Tiến tới Hoàn vũlà thuận Thiên: “Thiên Địa Nhân” hợp nhất. Thuận theo ý định của Thiên Chúa tạo dựng con người và vũ trụ thủa ban đầu. Thuận theo tác động Chúa Thánh Thần quaCông đồng Vat. II và qua ngả văn hóa đời sống. Tiếp đến, về linh đạo, với nguyên tắc: “Ân sủng và thực tại”.“Ân sủng”có nghĩa là tổng hợp-phân tích và dung hợp-tích hợp Ân huệ-Tình yêu của Thiên Chúa với “Thực tại” là những giá trị văn hóa-khoa học trần thế. Về mục vụ, với nguyên tắc “Cả…cả”. Có ý đề cập tới tổng hợp-phân tích-dung hợp-tích hợp “Thân tâm hài hòa, tổng hợp: tâm-trí-ý chí; cá nhân-gia đình-xã hội; cả tĩnh cả động cả tình cả lý; cả cộng đồng cả cá vị. Đặc biệt, trong lãnh vực Rao giảng Tin mừng. Trước hết là tổng hợp - tập trung vào Thiên Chúa Ba Ngôi là Tình yêu.Loan báo Tin mừng là bảo cho con người, mọi tạo vật khắp tứ phương thiên hạ, biết Thiên Chúa yêu, qua Chúa Giêsu Kitô, như hiện thân tình yêu của Người. Với tác động của Chúa Thánh Thần, thực hành phân tích “Mến Chúa-Yêu người”. Mến Chúa thì nên giống Chúa Tình yêu. Và bản chất của Tình yêu là chỉ muốn và làm những điều tốt cho con người, cho vạn vật và môi trường, Yêu người là liên đới trách nhiệm và yêu thương phục vụ con người và môi trường một cách vô tư và vô vị lợi. Còn về Kinh thánh ngày nay, tổng hợp có phân tích-là khoa chú giải. Hầu giúp hiểu thấu đáo Lời Chúa và xác tín hơn. Tiếp theo là dung hợp, có sáng tạo, áp dụng cho phù hợp với thực tại của mỗi nền văn hóa và thời đại. Sau cùng là tích hợp, bao gồm tổng hợp-chú giải và dung hợp một cách nhuần nhuyễn, có sáng tạo. Nhưng không xa rời trọng tâm Kinh Thánh.Sau đó, là dẫn con người tới gặp gỡ Chúa Giêsu Thánh Thể. Hầu yêu kính, tôn thờ, chiêm ngắm, ước nguyện, khao khát nên đồng hình đồng dạng với Người và được Người biến đổi nên thánh. Đó là hệ quả của: Tổng hợp-phân tích-dung hợp-tích hợp Kinh thánh Cựu ước-Tân ước.
Lời khuyên
Tự do cá nhân chỉ có thể hoàn thiện khi hợp tác với những người khác[5].Có hai mui tên bắn vào tim của hai người. Người “Đông” tập trung: nhổ tên, chữa trị. Người “Tây” phân tích, mới rút tên, chữa trị. “Sự sống” là chuẩn mục dung hợp nhuần nhuyễn. Nên quyết định Tích hợp: Rút tên, chữatrị, rồi phân tích. Thời nay, có khuynh hướng phát triển về khoa chú giải Kinh Thánh. Đó là điều rất có lợi. Mong các nhà chú giải sớm soạn giáo án đưa vào các phương tiện truyền thông để giúp Dân Chúa, nhất là những nhà mục vụ trong các giáo xứ, nâng cao trình độ, Tổng hợp trước, vì tập trung sẽ tỏa rộng.Rồi, phân tích, chú giải nhưng cảnh giác xa rời trung tâm. Tất cả,sau phân tích, chú giải, cần dẫn về trung tâm. “Điều kiện ắt có và đủ” là gặp Chúa Giêsu Thánh Thể, Người biếnđổiđức tin cộng đồng thành “Đức tin-cá vị” và thành “Mãnh lực-đạt đích”./.
Truyền thông TGP/SG tháng Tư 2023
Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)
[2] TGM. Fisichella: Tin Mừng phải được nhập thể trong văn hóa kỹ thuật số, Maynooth, Ái Nhĩ Lan,Vatican News
[3]Nguyễn Văn Khánh, Đại học Sư phạm Hà Nội
[4] ĐTC, Chính quyền, Xã hội dân sự và Ngoại giao đoàn ở Hungary, ngày 28/4/2023,Hồng Thủy - Vatican News
[5] Ibid.,
Các tin khác