WHĐ (13/9/2024) - Nhân dịp các Đại Chủng viện, các Học viện và trường học khai giảng năm học má»›i 2024-2025 và gần Ä‘ây Đức Giáo hoàng Phanxicô gá»­i tá»›i toàn thể Dân Chúa, cách riêng cho các nôi Ä‘ào tạo, lá thÆ° về Vai trò của văn chÆ°Æ¡ng trong việc Ä‘ào tạo (17/7/2024)[1], trong Ä‘ó, ngài nói đến những lợi ích của việc đọc sách và tầm quan trọng của văn chÆ°Æ¡ng trong Ä‘ào tạo linh mục. Vá»›i sá»± gợi ý của lá thÆ° này, tôi xin nói đến việc cổ võ văn hoá đọc sách trong bối cảnh hiện nay.

Đọc sách và những lợi ích

Sách là nÆ¡i chứa Ä‘á»±ng kho tàng tri thức của nhân loại. Theo nghÄ©a hẹp, sách là má»™t loạt văn bản hoặc hình ảnh viết tay hoặc in, được dán lại vá»›i nhau. Theo nghÄ©a rá»™ng, sách được chuyển đổi thành văn bản, hình ảnh nhờ kỹ thuật số, có thể đọc được trên màn hình của máy tính hay các thiết bị Ä‘iện tá»­, gọi là sách Ä‘iện tá»­ (electronic book hay e-book).

Đọc sách là má»™t cách học dá»… dàng nhất, Ä‘Æ¡n giản nhất, nhÆ°ng lại hữu ích nhất. Đọc sách mang lại những lợi ích nhÆ°:

- Đọc sách giúp ta biết mình, hoàn thiện nhân cách, phát triển bản thân: “Khi đọc sách, chúng ta được nên phong phú bởi những gì chúng ta nhận được từ tác giả, và Ä‘iều này cho phép chúng ta lá»›n lên ở bên trong… đổi má»›i và mở rá»™ng thế giá»›i quan của chúng ta”[2];

- Đọc sách giúp ta trau dồi và làm giàu kiến thức. Sách là kho tàng tri thức khổng lồ của nhân loại được truyền lại qua thời gian. Đọc sách giúp ta hiểu biết và nhờ Ä‘ó xá»­ lý những tình huống khác nhau xuất hiện trong cuá»™c sống;

- Đọc sách kích thích trí não, trí tưởng tượng và tính sáng tạo, tăng cường khả năng tuy duy logic, phân tích, phản biện của ta, ngăn ngừa chứng mất trí, lão hoá và chết sá»›m;

- Đọc sách nâng cao khả năng tập trung của não, người hay đọc sách sẽ có khả năng tập trung tốt hÆ¡n cho từng công việc;

- Đọc sách củng cố vốn từ vá»±ng và phong cách viết cÅ©ng nhÆ° nói, không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng, tức là giúp phát triển khả năng sá»­ dụng từ ngữ tinh tế, sâu sắc, phong phú và Ä‘úng vá»›i từng hoàn cảnh[3]. Má»™t nhà truyền thông tốt trÆ°á»›c hết phải là má»™t người đọc tốt.

- Đọc sách còn giúp giảm mức Ä‘á»™ thoái hoá nhận thức của trí não, làm dịu những căng thẳng lo âu, mang lại sá»± bình yên cho tâm hồn. Đức Giáo hoàng Phanxicô viết: “Trong những lúc mệt mỏi, bá»±c bá»™i, chán chường hay thất bại, khi chính việc cầu nguyện cÅ©ng không giúp chúng ta tìm được yên bình ná»™i tâm, thì má»™t cuốn sách tốt có thể giúp chúng ta vượt qua sóng gió ấy cho tá»›i khi tìm được bình an trong lòng”[4]. Thánh Ignatio Loyola là má»™t Ä‘iển hình cho Ä‘iều Ä‘ó khi ngài bị thÆ°Æ¡ng ở trong bệnh viện;

- Sâu xa hÆ¡n, đọc sách, nhất là đọc sách văn chÆ°Æ¡ng là lắng nghe tiếng nói của má»™t người, là bÆ°á»›c vào cuá»™c đối thoại vá»›i người khác, giúp ta nhạy cảm vá»›i mầu nhiệm của những người khác và dạy ta cách chạm vào trái tim của họ[5]. Nhờ nhìn qua Ä‘ôi mắt của người khác, ta “có được má»™t góc nhìn rá»™ng giúp mở rá»™ng nhân tính của chúng ta. Chúng ta phát triển má»™t sá»± thấu cảm đầy sáng tạo cho phép mình đồng cảm vá»›i cách mà người khác nhìn thấy, kinh nghiệm, và Ä‘áp ứng vá»›i thá»±c thế”[6]. Cùng vá»›i sá»± lắng nghe tiếng nói, kinh nghiệm và cảm xúc của người khác trong văn chÆ°Æ¡ng, ta có cÆ¡ há»™i để suy gẫm các kinh nghiệm của chính mình về những thá»±c tế ấy. Văn chÆ°Æ¡ng dạy chúng ta kiên nhẫn trong cố gắng hiểu người khác, khiêm tốn trong tiếp cận các tình huống phức tạp, hiền lành trong phán Ä‘oán về các cá nhân, và nhạy cảm vá»›i thân phận con người của chúng ta[7].

Tắt má»™t lời, đọc sách văn học làm cho đời sống con người phong phú hÆ¡n: “Khi đọc những tác phẩm văn học lá»›n, tôi trở thành cả ngàn người mà vẫn là chính mình. Giống nhÆ° bầu trời Ä‘êm trong thi ca Hy Lạp, tôi nhìn bằng muôn vàn cặp mắt nhÆ°ng vẫn là tôi. Ở Ä‘ây cÅ©ng nhÆ° trong thờ phượng, trong tình yêu, trong việc đạo đức, trong nhận thức, tôi vượt lên trên bản thân, và không bao giờ là ‘tôi’ hÆ¡n thế”[8].

Thá»±c trạng về việc đọc sách

Từ xÆ°a tá»›i nay, đọc sách mang lại những giá trị tinh thần to lá»›n và thiết thá»±c nhÆ° thế. Tuy nhiên, vá»›i sá»± bùng nổ công nghệ thông tin và kỹ thuật số, văn hoá nghe, nhìn trở thành phổ biến; văn hoá đọc xem ra ngày càng giảm sút ở trên thế giá»›i nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Hình ảnh má»™t người chăm chú vào má»™t cuốn sách khi ở nhà, trên tàu hay trên xe, Ä‘ang bị thay thế bởi hình ảnh những người chăm chăm chú chú vào màn hình Ä‘iện thoại di Ä‘á»™ng, màn hình tivi. Hiếm khi ta thấy má»™t người cầm sách đọc nhÆ°ng thường thấy Ä‘a số người cầm Ä‘iện thoại, lÆ°á»›t mạng, xem facebook, nghe nhạc v.v… Văn hoá hình ảnh thay thế cho văn hoá chữ viết. Tệ hÆ¡n, văn hoá nhậu lấn át văn hóa đọc; văn hoá đọc Ä‘ang dần biến mất. Cuá»™c sống trở nên hời hợt và ít giá trị Ä‘ích thật.

Những con số thống kê gần Ä‘ây không mấy tích cá»±c về người Việt liên quan đến việc đọc sách: Theo Ä‘ó, tá»· lệ uống bia của người Việt là nhất thế giá»›i và tổng lượng bia tiêu thụ hàng năm lên tá»›i gần 3 tá»· USD (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 66.000 tá»· VNĐ). Trong khi Ä‘ó, tiền thu từ việc bán sách là 2000 tá»·/năm, tức là chỉ bằng 1/33 so vá»›i tiền uống bia. Má»—i người Việt hiện chỉ đọc được 0.8 cuốn sách/năm, má»™t số lượng thấp nhất thế giá»›i. So vá»›i Malaysia, má»—i người đọc 20 cuốn/năm [9]. Hai hình ảnh tÆ°Æ¡ng phản mà ta thường thấy: má»™t bên, quán nhậu thì tÆ°ng bừng náo nhiệt, dzô dzô 100%, má»™t bên, nhà sách lại Ä‘ìu hiu, vắng teo. Nên nhiều nhà giáo dục phải thốt lên rằng văn hoá đọc của cá»™ng đồng phải chăng Ä‘ang chết!

Khi nói về Thá»±c trạng văn hóa đọc hiện nay ở Việt Nam, tác giả Nguyá»…n Thị Hải Yến cho biết những khảo sát gần Ä‘ây khá chi tiết về việc đọc sách:

“Theo má»™t khảo sát gần Ä‘ây, Việt Nam chỉ có 30% số người đọc sách thường xuyên, 26% không đọc sách và 44% thỉnh thoảng đọc sách. Đồng thời, thời gian dành cho đọc sách của người Việt Nam khoảng má»™t giờ, thuá»™c nhóm thấp nhất trên thế giá»›i. Còn theo số liệu khảo sát của Viện nghiên cứu Xã há»™i, Kinh tế và Môi trường về việc sá»­ dụng thời gian rảnh để làm việc gì là chủ yếu, có đến 41,7% số bạn trẻ trả lời là lên mạng, 20% xem phim, 16,7% nghe nhạc và chỉ có 15% trả lời là đọc sách. Và trong má»™t khảo sát đối vá»›i sinh viên TP.HCM, có 47,26% sinh viên nhận thức được tầm quan trọng của sách, 26.37% nghÄ© rằng đọc sách là cần thiết, 25,15 cho rằng việc đọc sách là bình thường, có hay không cÅ©ng được và 1,22% nghÄ© rằng việc đọc sách là không cần thiết”[10].

Từ Ä‘ó, tác giả này cho rằng: “Văn hóa nghe, nhìn Ä‘ang có phần lấn át văn hóa đọc của cá»™ng đồng nói chung và giá»›i trẻ nói riêng. Và còn má»™t thá»±c tế nguy hại không kém là việc đọc sách của các bạn trẻ ngày nay hầu nhÆ° chỉ theo phong trào chứ không thá»±c chất, nếu có đọc thì thường chọn những loại truyện ngôn tình, những loại sách Ä‘en.”[11]

Trang báo Ä‘iện tá»­ giaoduc.net đăng lại băn khoăn của Ths. TrÆ°Æ¡ng Khắc Trà vá»›i tá»±a đề: “Nhậu nhiều, đọc ít và sá»± lên ngôi của văn hoá rẻ tiền,” cho rằng: “Uống nhiều bia rượu, lười đọc sách là má»™t trong những nguyên nhân quan trọng Ä‘Æ°a người Việt đến vá»›i văn hoá giải trí rẻ tiền… Đất nÆ°á»›c Ä‘ã tụt hậu nhiều mặt so vá»›i Lào, Campuchia, Myanmar, Ä‘ó là sá»± thật chứ không còn là nguy cÆ¡ nhÆ° những năm trÆ°á»›c Ä‘ây.”[12]

Hiện tượng ít đọc sách cÅ©ng xuất hiện trong Há»™i thánh. Nhiều linh mục vì quá bận rá»™n vá»›i công việc mục vụ, nên không còn thời gian để đọc sách. Do ảnh hưởng xã há»™i và lối sống, không ít chủng sinh và nam nữ tu sÄ© hôm nay cÅ©ng không còn thói quen đọc sách. Đối vá»›i giáo dân, việc đọc sách lại càng ít thấy. Hậu quả là chất lượng đời sống và sứ vụ không cao.

Lý do phải rèn luyện thói quen đọc sách

Việc đọc sách mang lại những giá trị lá»›n lao, nên chúng ta được mời gọi cổ võ và lan toả văn hoá đọc sách vì những lý do sau Ä‘ây:

TrÆ°á»›c hết, phần lá»›n kiến thức ta có là do đọc sách. Trường và thầy cô giáo chỉ cung cấp cho ta kiến thức cÆ¡ bản. Sách cung cấp cho ta nguồn kiến thức mênh mông gần nhÆ° là vô hạn. Đọc sách là đứng trên vai người khổng lồ. Người khổng lồ mất cả đời để viết nên má»™t cuốn sách hay, trong khi ta chỉ cần má»™t tuần để đọc cuốn sách ấy. Vậy vì cá»› gì mà bạn không đọc sách?

Trong bối cảnh hôm nay, chúng ta cần nhắc lại má»™t số Ä‘òi hỏi của Há»™i thánh về Ä‘ào tạo tri thức nÆ¡i ứng sinh linh mục. Giáo Luật Ä‘iều 1029 quy định: “Giám mục chỉ tiến chức cho những người có… kiến thức đầy đủ.” Ratio má»›i của Bá»™ Giáo sÄ© quả quyết: “Mục Ä‘ích khi Ä‘ào tri thức là làm cho chủng sinh đạt được khả năng vững chắc về triết học và thần học, có trình Ä‘á»™ văn hóa tổng quát, để họ loan báo sứ Ä‘iệp Tin mừng cho người Ä‘Æ°Æ¡ng thời cách Ä‘áng tin cậy và dá»… hiểu… Việc nghiên cứu triết học và thần học cách chuyên sâu và có hệ thống… Cần phải chăm lo để có được má»™t sá»± Ä‘ào tạo tri thức vững chắc, Ä‘úng đắn, và có trình Ä‘á»™ cao”[13] về con người, thế giá»›i và Thiên Chúa.

Theo tầm nhìn Ä‘ào tạo hiện đại, sá»± hiểu biết này phải có hai đặc tính, vừa chuyên môn (specialistic) và vừa xuyên môn (interdisciplinary): “Chuyên môn” có nghÄ©a là hiểu biết cách tinh tường, có chiều sâu từng lãnh vá»±c, từng môn học, chứ không chỉ biết cách hời hợt, sÆ¡ sài; “xuyên môn” có nghÄ©a là hiểu biết nhiều lãnh vá»±c khác nhau, nhÆ° triết học, nhân học, xã há»™i học, tâm lý học, lịch sá»­, thần học, kinh thánh, phụng vụ, tu đức, mục vụ, truyền giáo v.v… các lãnh vá»±c liên kết vá»›i nhau, bổ túc và soi sáng cho nhau làm thành má»™t toàn thể và toàn vẹn của sá»± hiểu biết về chân lý nÆ¡i ứng sinh. Đó là lý do mà trong học trình ở chủng viện và học viện, nhiều môn học được bố trí. Các học viên không học theo kiểu thích môn này thì học, môn kia không thích thì bỏ. Trái lại, môn nào cÅ©ng quan trọng cả theo tầm nhìn trên.

Trong lá thÆ° này, Đức Phanxicô cảnh báo má»™t nguy cÆ¡ trong môi trường Ä‘ào tạo linh mục, người ta coi văn chÆ°Æ¡ng là không cần thiết nữa. Theo ngài, Ä‘ó là con đường không mấy lành mạnh, nó làm nghèo nàn về tri thức và linh đạo của linh mục tÆ°Æ¡ng lai. Nên ngài kêu gọi cần lÆ°u tâm đọc sách văn chÆ°Æ¡ng, nhÆ° tiểu thuyết và thi ca[14].

Lý do cuối cùng, chúng ta phải rèn luyện thói quen đọc sách nhÆ° là việc học tập trường kỳ và thường huấn. Nếu không, chúng ta sẽ tụt hậu và lạc hậu. Má»™t mặt, vì kiến thức nhân loại thì luôn phát triển không ngừng. Đơn cá»­, trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay Ä‘ã đạt tá»›i giai Ä‘oạn thứ sáu rồi, dá»± báo nó còn Ä‘i xa hÆ¡n nữa, tá»›i giai Ä‘oạn thứ mười, siêu trí tuệ, vượt xa trí tuệ và khả năng con người… Nên ta phải cập nhật kiến thức liên lỉ, phải học nữa, học mãi. Mặt khác, khả năng trí tuệ và kiến thức của má»—i người luôn có nguy cÆ¡ suy giảm, mai má»™t nếu không tá»± học. Khoa tâm lý học cho thấy con người có khả năng quên và có nguy cÆ¡ quên. Khả năng quên là Ä‘iều tốt vì nhiều thứ cần phải quên. NhÆ°ng nguy cÆ¡ quên là Ä‘iều không tốt vì những kiến thức ta tích trữ sẽ biến mất. Theo các nhà nghiên cứu, má»™t sinh viên đại học ra trường, nếu không đọc sách và tiếp tục nghiên cứu, 4 năm sau, kiến thức của anh chỉ bằng kiến thức của má»™t học sinh cấp ba bình thường. Má»™t tiến sÄ© ra trường, sau 6 năm không tiếp tục nghiên cứu, kiến thức chuyên môn của anh trở về gần nhÆ° là zero. Thế nên, đọc sách là cách thế tốt nhất để duy trì và phát triển sá»± hiểu biết của mình.

Đối vá»›i các giáo sÆ°, việc đọc sách là má»™t Ä‘òi hỏi liên lỉ để Ä‘áp ứng cho sứ vụ giảng dạy có chất lượng. Người ta thống kê: để dạy tốt 1 giờ trong lá»›p, giáo sÆ° cần có 8 giờ nghiên cứu. Để là thầy của người khác, anh phải có sá»± hiểu biết gấp ba trò (từ magister trong tiếng Latin diá»…n tả ý nghÄ©a Ä‘ó). Để dạy tốt, anh phải hiểu biết đủ rá»™ng, đủ nhiều, vì kiến thức nền chiếm 80% và kiến thức chuyên môn chỉ chiếm 20%. Nên các giáo sÆ° phải là những người hÆ¡n ai hết được mời gọi đọc sách và tiếp tục nghiên cứu không ngừng. Đó là lý do mà các đại học ở nÆ°á»›c ngoài nhÆ° ở Châu Âu và Mỹ yêu cầu các giáo sÆ° má»—i năm phải có những bài nghiên cứu của mình. Đó là cách để cập nhật liên tục kiến thức.

Tóm lại, không đọc sách, ta trở nên người mù chữ, nhÆ° nhà văn Mark Twain từng nói: “Má»™t người không đọc sách chẳng khác gì má»™t kẻ không biết đọc”.

Đức tin và văn hoá

CÅ©ng trong lá thÆ° này, Đức Giáo hoàng Phanxicô nói về mối liên hệ giữa văn chÆ°Æ¡ng và đức tin. Qua văn chÆ°Æ¡ng, Há»™i thánh giá»›i thiệu tất cả vẻ đẹp, sá»± tÆ°Æ¡i mát và má»›i mẻ của mình trong cuá»™c gặp gỡ vá»›i các nền văn hoá khác nhau, trong Ä‘ó đức tin của Há»™i thánh Ä‘ã bắt rá»…, há»™i nhập và thanh lọc những gì tốt đẹp nhất trong má»—i nền văn hoá. Thánh Phaolô nhìn thấy trong các trang văn chÆ°Æ¡ng cổ của người Hy Lạp có má»™t sá»± chuẩn bị thá»±c sá»± cho Tin mừng (x. Cv 17,16)[15]. Các Giáo phụ nhận thấy trong những áng thÆ¡ của Homer có sá»± thần hứng nào Ä‘ó, là sá»± tác Ä‘á»™ng của Chúa Thánh Thần. TrÆ°á»›c Ä‘ó Platon Ä‘ã từng cho rằng: “Âm nhạc là sá»± thiên khải.” Để sáng tác thÆ¡, văn, nhạc, thành những kiệt tác bất hủ, ắt phải có cảm hứng và thần hứng.

Thi hào T.S. Eliot mô tả cuá»™c khủng hoảng tôn giáo ngày nay nhÆ° là má»™t tình trạng mất khả năng cảm xúc lan rá»™ng. Đúng hÆ¡n, khủng hoảng này phát xuất từ trình trạng mất khả năng cảm xúc sâu xa khi đứng trÆ°á»›c Thiên Chúa, trÆ°á»›c công trình tạo dá»±ng và tha nhân.

Theo Rahner, ngôn ngữ thi ca tá»±a nhÆ° cánh cá»­a dẫn vào cõi vô tận. Ngôn ngữ thÆ¡ kêu mời lời Thiên Chúa. Văn chÆ°Æ¡ng có vai trò giáo dục tâm trí của các mục tá»­, giúp Lời Chúa hiện diện trong tiếng nói của con người. Vì thế, theo ông, có má»™t sá»± tÆ°Æ¡ng đồng tâm linh sâu sắc giữa linh mục và nhà thÆ¡ [16].

Cổ võ và lan toả văn hoá đọc sách

Dẫu biết rằng việc đọc sách mang lại nhiều lợi ích lá»›n lao, nhÆ°ng thá»±c tế cho thấy, ngoại trừ má»™t số trường hợp đặc biệt, nhìn chung, khả năng đọc và viết của con người, nhất là người trẻ hiện là khá thấp. Đó không chỉ là vấn đề xã há»™i mà còn là vấn đề của Há»™i thánh. Việc cổ võ và lan toả văn hoá đọc sách nÆ¡i gia Ä‘ình, trong các học đường Công Giáo, và nhất là trong môi trường giáo dục là Ä‘iều cần làm hÆ¡n bao giờ hết.

Đối vá»›i các chủng sinh và tu sÄ©, vì Æ¡n gọi và sứ vụ hôm nay rất Ä‘òi hỏi, nên ngay từ khi bắt đầu bÆ°á»›c vào con đường tu trì, các bạn hãy tập cho mình thói quen đọc sách không nhÆ° má»™t bổn phận mà là má»™t sở thích và Ä‘am mê. Vá»›i kinh nghiệm bản thân, tôi khuyên, bạn không chỉ đọc ebook, sách Ä‘iện tá»­, sách nói, nhÆ°ng nên cầm lấy sách giấy mà đọc, vì nó giúp cho việc nhá»›, suy tÆ° và nghiên cứu tốt hÆ¡n.

Gần Ä‘ây tôi rất ngưỡng má»™ hình ảnh má»™t linh mục già gần 90 tuổi người Mỹ gốc Đức mà tôi có cÆ¡ há»™i gặp ngài tại má»™t xứ đạo ở New York, ngài luôn đọc sách mọi nÆ¡i mọi lúc, cả khi ngồi ăn cÅ©ng cầm sách, tôi hỏi ngài: Cha Ä‘ang đọc sách gì? Ngài trả lời: Cuốn đối thoại của Thánh Catarina Siena. Tôi cÅ©ng cảm phục má»™t cô gái trẻ đồng hÆ°Æ¡ng vá»›i tôi sang Úc làm ăn, nhÆ°ng thỉnh thoảng bạn ấy tìm đến thÆ° viện đọc sách và mua sách quý về đọc. Đó là má»™t chọn lá»±a thông minh và Ä‘á»™c Ä‘áo! Và lần khác tôi vào Nha Trang thăm mấy người quen, tôi thấy má»™t chị giáo dân ngồi đọc sách. Tôi hỏi: Chị đọc sách gì? Chị trả lời: Cuốn Đức Giêsu thành Nadarét của Đức Giáo hoàng Biển Đức XVI. Vá»›i tôi, Ä‘ó là hình ảnh thật tuyệt vời!

Ở chủng viện và dòng tu, cần Æ°u tiên đầu tÆ° để có má»™t thÆ° viện đủ tốt về phòng ốc, thiết bị và các loại sách, nhằm Ä‘áp ứng cho nhu cầu nghiên cứu của thụ huấn sinh nhÆ° Ä‘òi hỏi của Há»™i thánh. Đức Phanxicô khuyên đọc sách thi ca và tiểu thuyết. Còn tôi khuyên các bạn hãy học sáng tác thÆ¡ văn và nhạc nữa.

Đồng thời cÅ©ng cần cổ võ, tạo thói quen đọc sách nÆ¡i các giáo xứ đạo bằng cách: khuyến khích các gia Ä‘ình có tủ sách, cha mẹ mua những cuốn sách quý để trong nhà và tập cho con đọc khi Ä‘i làm về, thay vì xem tivi, chÆ¡i game trên Ä‘iện thoại.

Các giáo xứ khi xây dá»±ng trường giáo lý, nên xây dá»±ng thÆ° viện hay phòng đọc sách nhÆ° sáng kiến của nhiều linh mục trong giáo phận Ä‘ã làm, nhằm tạo môi trường và thói quen đọc sách nÆ¡i các bạn trẻ. Lập thành các nhóm trong giá»›i trẻ, thiếu nhi Thánh thể, kêu gọi họ đọc sách và thảo luận về những tác phẩm có giá trị.

Tôi vẫn còn ấn tượng xác tín của Bá»™ Giáo dục Công Giáo khi có dịp ghé thăm khi còn du học ở Rôma, khi viết những lời này trÆ°á»›c cổng: “Má»™t cuốn sách, má»™t tập vở, má»™t cây bút chì cho má»™t em bé, có thể thay đổi cả thế giá»›i.” Có khi chỉ má»™t trang sách có thể thay đổi má»™t cuá»™c đời, và nhiều hÆ¡n thế nữa… nên cần đầu tÆ° tri thức, đầu tÆ° giáo dục con người, hÆ¡n là chỉ lo đầu tÆ° những gì hoành tráng bên ngoài. Có rất nhiều bằng chứng hùng hồn về hiệu quả của sách vở, nhÆ°ng chỉ xin kể lại chứng tá của Augustinô, má»™t con người sai lạc, nhÆ°ng luôn khắc khoải tìm kiếm chân lý, chính đạo. Cuá»™c đời ngài được thay đổi hoàn toàn nhÆ° sá»± vỡ oà niềm vui, khi gặp muốn cuốn sách trên ghế Ä‘á trong má»™t công viên thành phố Milan và nghe có tiếng Ä‘âu Ä‘ó vang lên: “Tolle et lege – hãy cầm lấy mà đọc!” Ngài Ä‘ã cầm đọc và Ä‘ã đổi đời, từ má»™t tá»™i nhân, trở thành thánh nhân và má»™t tiến sÄ© vÄ© đại của Há»™i thánh.

Kết luận

Thánh Escriva nói: “Đối vá»›i người tông đồ hôm nay, má»™t giờ nghiên cứu là má»™t giờ cầu nguyện.”

Xin kết luận bằng nhận định của Đức Giáo hoàng Phanxicô: “Thời gian dành cho việc đọc sách có thể mở ra những không gian ná»™i tâm má»›i, giúp chúng ta không bị rÆ¡i vào những tÆ° tưởng ám ảnh có thể cản đường phát triển con người chúng ta. TrÆ°á»›c khi mạng xã há»™i, Ä‘iện thoại di Ä‘á»™ng và các thiết bị Ä‘iện tá»­ khác ồ ạt chiếm lÄ©nh nhÆ° hiện nay, việc đọc sách là kinh nghiệm chung của nhiều người và những ai có kinh nghiệm Ä‘ó đều hiểu Ä‘iều tôi muốn nói. Đọc sách không phải là Ä‘iều hoàn toàn lá»—i thời”[17].

Vậy, “Tolle et lege – hãy cầm lấy mà đọc!” Bạn và tôi sẽ được đổi đời!

Lm. Phêrô Nguyá»…n Văn HÆ°Æ¡ng

Đại Chủng viện Thánh Phanxicô Xaviê

_______

[1] Äá»©c Giáo Hoàng Phanxicô, ThÆ° về vai trò của văn chÆ°Æ¡ng trong Ä‘ào tạo, ngày 17/7/2024, tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/thu-cua-duc-giao-hoang-phanxico-ve-vai-tro-cua-van-chuong-trong-dao-tao

[2] Ibid., số 3

[3] x. Ibid., số 16-18

[4] Ibid., số 2

[5] x. Ibid., 20-21

[6] Ibid., số 34

[7] x. Ibid., số 39

[8] Ibid., số 18

[9]X. https://giaoduc.net.vn/nhau-nhieu-doc-it-va-su-len-ngoi-cua-van-hoa-re-tien-post164689.gd, truy cập ngày 6/9/2024.

[10] https://iper.org.vn/thuc-trang-van-hoa-doc-hien-nay-o-viet-nam/, truy cập ngày 6/9/2024.

[11] Ibid.

[12] https://giaoduc.net.vn/nhau-nhieu-doc-it-va-su-len-ngoi-cua-van-hoa-re-tien-post164689.gd, truy cập ngày 6/9/2024.

[13] x. Bá»™ Giáo sÄ©, Äào tạo linh mục, Nxb. Tôn Giáo, 2016, số 116 và 118.

[14] x. Đức Giáo Hoàng Phanxicô, ThÆ° về vai trò của văn chÆ°Æ¡ng trong Ä‘ào tạo, ngày 17/7/2024, tại https://hdgmvietnam.com/chi-tiet/thu-cua-duc-giao-hoang-phanxico-ve-vai-tro-cua-van-chuong-trong-dao-tao, số 4.

[15] x. Ibid., số 8-13

[16] x. Ibid., số 23

[17] Ibid., số 1